thung. Rừng rậm dày đặc, những bức tường chắn bằng dây thép gai đặt trên
những cây cọc mục, những bãi mìn phủ đầy cây cỏ hoang dại. Những bồn
hoa bỏ hoang. Một lần, trong một đám ruộng, những người nông dân dùng
xẻng đào khoai tây, trong khi ở ruộng bên, chúng tôi đào mìn...
Ở Rumani, tại Dej, tôi ở trong nhà một người phụ nữ Rumani trẻ nói
tiếng Nga tốt. Cô bảo tôi bà ngoại cô là người Nga. Người phụ nữ ấy có ba
đứa con. Chồng bà chết trong chiến tranh, hơn thế ông còn từng ở trong
hàng ngũ sư đoàn Rumani tình nguyện. Nhưng bà thích cười và đùa. Một
hôm, bà mời tôi cùng bà đi khiêu vũ. Bà bảo bà cho tôi mượn quần áo. Thật
cám dỗ. Tôi muốn thư giãn đôi chút, muốn có cảm giác mình là đàn bà. Tôi
cất quần, áo varơi và đi ủng bằng da thuộc, rồi khoác lên trang phục dân tộc
Rumani: áo sơ mi dài bằng vải bông có thêu, váy len in hình carô bó người
và thắt lưng vải đen siết quanh người. Tôi trùm một chiếc khăn san sặc sỡ
có tua dài. Và do hành quân nhiều ở vùng núi, da tôi rám nắng hè nhiều,
nếu trừ cái mũi nhẵn nhụi và vài món tóc trắng tràn trên thái dương, chẳng
có gì phân biệt tôi với một phụ nữ Rumani chính cống. Một cô gái Rumani
chính cống...
Không có câu lạc bộ, nên những người trẻ tuổi tụ hội nhau ở nhà người
này hay người khác. Khi chúng tôi đến, nhạc đã chơi và người ta nhảy. Tôi
gặp lại hầu hết các sĩ quan của tiểu đoàn tôi. Lúc đầu, tôi sợ họ nhận ra và
lột mặt nạ, nên tôi ra ngồi riêng khá xa, để không gây chú ý. Dù phải che
nửa mặt dưới khăn choàng, tôi định ít ra cũng là có dịp dự hội. Tuy nhiên,
sau nhiều lần được các sĩ quan của chúng ta mời, họ cứ nhất quyết không
chịu nhận ra tôi dưới lớp son môi và phấn ở mi, tôi bắt đầu thấy vui và tươi
cười. Tôi đã đùa vui như một con điên... Tôi thấy vui khi được nghe khen
đẹp. Tôi đã nhảy và nhảy...
Chiến tranh đã chấm dứt, nhưng, suốt tròn một năm, chúng tôi tiếp tục
gỡ mìn các cánh đồng, các hồ nước, các con sông. Trong chiến tranh, người
ta vứt mọi thứ xuống nước, quan trọng là phải đi qua, kịp đến đích. Nhưng
từ nay, phải nghĩ đến chuyện khác... Đến cuộc sống... Đối với những người
công binh, chiến tranh kết thúc nhiều năm sau chiến tranh, họ chiến đấu lâu
