trước dưới mái ấm gia đình, Trần Văn Kim từng đối đầu với cha sinh ra
mình là Trần Văn Hiếu, cũng như với Trần Văn Tâm, vì chính sách cai trị
của người Pháp. Ở bên ngoài hội nghị, Trần Văn Kim lén đi gặp lại người
anh ruột ấy sau hơn ba chục năm xa cách. Chỉ vì vài phút yếu lòng ấy mà
Trần Văn Kim đã tạo thêm cớ cho những người đồng chí trừ khử mình. Khi
bị thanh trừng, Kim là một trong những lãnh tụ hàng đầu của cộng sản, và
là người thân tín của Hồ Chí Minh; tuy kế thừa chủ trương của Hồ là đứng
giữa những tranh chấp của Nga Hoa anh lại bị kết tội là hữu khuynh, và bị
thanh toán bởi những người cộng sản hiếu chiến và cuồng tín.
Những trận chiến tôi vừa nêu là những trận chiến chính của dân Việt, chưa
nói tới những trận chiến lẻ tẻ giữa người Việt với người Anh và người
Nhật, trong giai đoạn tàn cuộc đệ nhị thế chiến, cũng như hai trận chiến xẩy
ra sau năm 1975 nơi biên giới Hoa Việt phía Bắc, và nơi biên giới Miên
Việt phía Nam.
Trong thế kỷ 20 vừa qua dân tộc Việt quả là người bạn đồng hành với chiến
tranh, đến độ nhiều thế hệ trẻ thơ Việt Nam đã biết đến súng đạn ngay từ
khi vừa thôi núm vú mẹ. Khi những thế hệ trẻ thơ Việt Nam này lớn lên thì
nhận lãnh những vũ khí giết người, không kém gì việc nhận những món đồ
chơi mới lạ như trẻ thơ các nước khác.
3.
Là một nhà văn không được đào tạo bởi trường ốc, tôi ngưỡng mộ các đóng
góp của Anthony Grey và Nguyễn Ước. Cung cách tiếp cận sự thật lịch sử
của Anthony Grey trong tác phẩm Saigon quả là điểm son cho tôi học hỏi.
Ðể viết cuốn tiểu thuyết ấy Anthony Grey đã bỏ ra ba năm trời lục lạo
trong các thư viện, trong các văn khố lưu trữ hồ sơ của các quốc gia từng
can dự vào chiến tranh Việt Nam. Ông cũng trực tiếp phỏng vấn một số
nhân vật đầu não của các phe tham chiến, nên vì vậy mà tác phẩm của ông
tuy chỉ là một tác phẩm văn chương song nó giúp cho người đọc hiểu thấu
đáo một cách tổng quát những diễn tiến của các biến cố lịch sử liên quan
tới nước Việt trong thời cận đại.
Dưới ngòi bút của Grey, các nhân vật có thật của lịch sử và các nhân vật hư
