các chính thể đại diện; thế nhưng nó rất cần thiết cho tác động lợi ích của
các chính thể ấy. Luật pháp không thể áp đặt các nguyên tắc để theo đó các
cử tri sẽ định hướng bầu chọn của mình; thế nhưng có sự khác biệt thực
tiễn rất lớn trong việc họ cho rằng nên định hướng bầu chọn theo những
nguyên tắc nào. Và toàn bộ vấn đề lớn lao ấy bị vướng mắc trong câu hỏi
liệu các cử tri có nên đặt điều kiện là người đại diện sẽ phải trung thành với
những ý kiến nào đó do các cử tri đề ra cho anh ta hay không.
Trong vấn đề này, không một độc giả nào của luận văn này có thể hoài
nghi về hệ luận sẽ được rút ra từ những nguyên lý chung mà luận văn này
thuyết giảng. Ngay từ đầu chúng tôi đã khẳng định và luôn giữ vững không
thay đổi về tầm quan trọng ngang nhau của hai điều kiện rất cần thiết cho
chính thể: trách nhiệm phục vụ lợi ích của cử tri; và gắn liền với nó là điều
kiện quan trọng hơn, ấy là thu được lợi ích từ trí tuệ cao cấp, được luyện
rèn trong những suy tư dài lâu và trong chuyên môn thực tiễn cho nhiệm vụ
riêng biệt, phục vụ cho chức năng của chính thể. Nếu mục đích thứ hai này
là đáng để đạt cho được thì cái giá cần thiết phải trả cho nó cũng đáng phải
làm. Sức mạnh cao cấp của đầu óc và sự nghiên cứu sâu sắc sẽ chẳng có ích
lợi gì, nếu như nhiều khi nó không dẫn dắt một người đi đến những kết luận
khác biệt với những kết luận được hình thành bởi sức mạnh của đầu óc tầm
thường không qua nghiên cứu; và nếu điều đó là thứ mà các vị đại diện có
được – về bất cứ phương diện trí tuệ nào – cao hơn mức trung bình của các
cử tri, thì phải tính đến chuyện là người đại diện nhiều khi có ý kiến khác
với đa số các cử tri bầu cho anh ta, và khi như vậy thì giữa hai ý kiến, ý
kiến của người đại diện rất thường là ý kiến đúng đắn hơn. Do vậy, các cử
tri sẽ hành động không khôn ngoan, nếu cố đòi người đại diện phải tuyệt
đối uốn theo ý kiến của mình như một điều kiện để giữ được chiếc ghế đại
diện.
Trong chừng mực ấy nguyên tắc này là hiển nhiên; song có những khó
khăn thực tế trong việc áp dụng nó: và chúng tôi sẽ bắt đầu bằng việc nêu
hết những khó khăn ấy ra. Điều quan trọng là các cử tri phải lựa chọn một
vị đại diện có kiến thức cao hơn bản thân họ, nhưng cũng không kém cần
