CHÍNH THỂ ĐẠI DIỆN - Trang 220

sự minh triết cao hơn ấy, trong khi không thể nào để cho sự uốn theo những
ý kiến của chính họ khi họ có ý kiến riêng, được ảnh hưởng nhiều đến sự
phán xét của họ đối với người có sự minh triết, cũng như phán xét cái
người được coi là có sự minh triết kia có xác minh bằng hành vi của anh ta
được đến đâu cho sự tin cậy đó; có vẻ như hoàn toàn không thực tế nếu đặt
ra cho cử tri một quy tắc rõ ràng nào về bổn phận: và về phương diện của
sự cần thiết cốt yếu phải tôn trọng tính ưu việt trí tuệ, thì kết quả sẽ phụ
thuộc ít hơn vào quy định hay học thuyết có uy tín nào về đạo đức chính trị,
so với phụ thuộc vào sắc thái tinh thần chung của tập thể cử tri. Các cá
nhân và các dân tộc, những người nhạy bén trong cảm nhận đối với giá trị
của sự minh triết cao cấp, có vẻ như thừa nhận sự minh triết ấy ở nơi mà nó
hiện hữu, theo những dấu hiệu khác hơn là suy nghĩ chính xác như họ vẫn
làm, và thậm chí bất chấp những khác biệt ý kiến rất đáng kể: và một khi
họ thừa nhận nó thì họ cũng sẽ rất khát khao bảo vệ nó với bất cứ giá nào
có thể chấp nhận được, sẽ dễ để cho ý kiến riêng của họ giống như đạo luật
dựa theo những người mà họ xem như người minh triết hơn họ. Mặt khác,
có một đặc điểm của trí óc [con người] là không tôn trọng bất cứ ai, cho
rằng chẳng có ý kiến của người nào tốt hơn ý kiến của riêng mình, hoặc gần
tốt bằng ý kiến của hàng trăm, hàng ngàn người giống như ý kiến của mình,
ở nơi nào cử tri có chiều hướng như thế thì họ sẽ chẳng bầu cho ai không
phải là, hay ít nhất cũng không tự nhận mình là, hình ảnh của những cảm
xúc thuộc riêng họ trong hành vi của anh ta, và họ tiếp tục giữ anh ta không
lâu hơn thời gian mà anh ta còn phản ánh những cảm xúc ấy trong hành vi
của mình, và tất cả những kẻ giáp ranh có địa vị chính trị sẽ gắng sức uốn
éo bản thân họ theo mẫu của quần chúng bình dân giống như Plato nói
trong [tác phẩm] Gorgias, và sẽ cố làm cho bản thân thật giống như vậy
đến mức có thể. Không thể phủ nhận rằng một nền dân chủ triệt để có xu
hướng rất mạnh mẽ nhào nặn những cảm xúc của cử tri theo khuôn mẫu ấy.
Nền dân chủ không mấy thuận lợi cho tinh thần tôn kính. Cái việc nó phá
hủy sự tôn kính chỉ theo địa vị xã hội phải được coi là một trong những
điều tốt chứ không phải điều xấu trong bộ phận những ảnh hưởng của nó;
dẫu cho khi làm như vậy là nó đóng cửa trường học dạy tôn kính (như