3. Nền tảng chính trị của hòa bình
Có thể nghĩ rằng sau khi đã kinh qua cuộc Thế chiến thì nhận thức về
nhu cầu của một nền hòa bình vĩnh viễn sẽ trở thành ý nguyện chung.
Nhưng người ta vẫn không công nhận rằng phải thực hiện cương lĩnh của
chủ nghĩa tự do, không công nhận rằng phải thường xuyên và kiên định
theo đuổi cương lĩnh này ở khắp mọi nơi thì mới có thể đạt được một nền
hòa bình bền vững, và cuộc Thế chiến vừa qua chỉ là hậu quả tất yếu và tự
nhiên của chính sách bài bác chủ nghĩa tự do kéo dài hàng thập kỉ.
Khẩu hiệu quy cho chủ nghĩa tư bản chịu trách nhiệm trong việc khơi
mào chiến tranh là vô nghĩa và thiếu suy nghĩ. Mối liên hệ giữa chiến tranh
và chủ nghĩa bảo hộ là rõ ràng, và khi đã tảng lờ thực tế này thì người ta
liền coi các sắc thuế mang tính bảo hộ chính là chủ nghĩa tư bản. Người ta
quên mất rằng chỉ một thời gian ngắn trước đó tất cả các ấn bản có tinh thần
dân tộc chủ nghĩa đều chứa đầy những lời công kích kịch liệt chống lại tư
bản quốc tế ("tư bản tài chính" và các "tơ rớt vàng quốc tế") vì họ không có
tinh thần quốc gia, vì họ chống lại những sắc thuế mang tính bảo hộ, vì có
tinh thần chống chiến tranh và ủng hộ hòa bình. Cho rằng nền công nghiệp
quốc phòng chịu trách nhiệm trong việc gây ra chiến tranh cũng là phi lí.
Nền công nghiệp quốc phòng xuất hiện và lớn mạnh như thế là vì các chính
phủ và các dân tộc thích chiến tranh cần vũ khí. Thật lố bịch khi cho rằng
các quốc gia quay sang chính sách đế quốc là vì họ thiên vị những người
sản xuất vũ khí. Công nghiệp quốc phòng, cũng như bất cứ ngành công
nghiệp nào khác, là nhằm đáp ứng các nhu cầu. Nếu các dân tộc thích các
món hàng khác chứ không thích đạn dược và thuốc nổ thì những ông chủ
nhà máy sẽ sản xuất những món hàng chứ không sản xuất vật liệu dùng cho
chiến tranh nữa.
Có thể thừa nhận rằng ước muốn hòa bình hiện đã trở thành ước muốn
chung của tất cả mọi người. Nhưng nhân dân thế giới hoàn toàn không hiểu
muốn giữ hòa bình thì phải làm gì.
