vực này phải được đặt dưới quyền của một "người cai trị" duy nhất (Rõ
ràng là trong những hoàn cảnh như thế, dân tộc nào cũng tìm cách chứng
minh rằng chỉ mình mới có quyền và đủ sức đóng vai của người cai trị).
Chủ nghĩa tự do không thấy có vấn đề gì ở đây hết. Đường sắt tư nhân, nếu
không bị nhà nước can thiệp, có thể đi qua lãnh thổ của nhiều nước mà
không tạo ra bất cứ vấn đề gì. Nếu người ta không thu thuế ở biên giới; nếu
người, gia súc và hàng hóa đều được tự do di chuyển thì sẽ chẳng có vấn đề
gì khi chỉ trong vài giờ tàu hỏa đã vượt qua biên giới của mấy nước.
Bản đồ ngôn ngữ còn cho ta thấy có những nhóm dân nằm lọt thỏm
trong vùng đất của một dân tộc khác. Không có bất kì mối liên hệ lãnh thổ
nào với khu vực định cư chủ yếu của những người cùng sắc tộc, những
người này sống trong những khu định cư khép kín hoặc trong những "ốc
đảo" ngôn ngữ. Trong những điều kiện chính trị hiện nay, họ không thể sáp
nhập với tổ quốc của mình. Việc một khu vực nằm trong lòng một quốc gia
còn bị bao bọc bởi những bức tường thuế khóa càng làm cho vấn đề toàn
vẹn lãnh thổ trở thành nhu cầu mang tính chính trị. Là một "khu vực ngoại
quốc" nhỏ bé, lại bị tách khỏi vùng lãnh thổ bên cạnh bởi hàng rào thuế
quan và những biện pháp bảo hộ khác thì có khác gì bị bóp nghẹt về mặt
kinh tế. Nhưng nếu có tự do thương mại và nhà nước chịu trách nhiệm bảo
vệ quyền sở hữu tư nhân thì vấn đề sẽ được giải quyết một cách cực kì đơn
giản. Lúc đó sẽ không còn "ốc đảo" ngôn ngữ nào phải chịu cảnh bị mất
quyền dân tộc chỉ vì họ nằm cách biệt hẳn với phần lãnh thổ nơi có đa số
đồng bào của họ sinh sống.
"Vấn đề hành lang" cũng chỉ xuất hiện trong chủ nghĩa can thiệp - nhà
nước - đế quốc. Đất nước không có đường thông ra biển tin rằng họ cần một
"hành lang" thông ra biển nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của chính sách mang
tính quốc gia chủ nghĩa và chính sách can thiệp về kinh tế của những nước
xung quanh đối với ngoại thương của họ. Nếu tự do thương mại trở thành
điều luật được mọi người tôn trọng thì "hành lang" cũng khó mang lại lợi
lộc cho đất nước không có đường thông ra biển.
