[1]
Mặc dù do yêu cầu thực tiễn mà Chúa tể những chiếc Nhẫn in làm
ba tập trong lần ra mắt cũng như thành truyền thống về sau, Tolkien chỉ coi
đây là một cuốn sách duy nhất, chia làm sáu Quyển. Sau này các ấn bản kỷ
niệm cũng thường in gộp làm một.
[2]
Những ai quan tâm về dịch thuật Tolkien có thể đọc chuyên đề
Tolkien in Translation do Thomas Honegger chủ biên, NXB Walking Trees
2011.
[3]
Còn một phụ lục đối chiếu Anh-Việt, như nhiều độc giả hẳn mong
được thấy, có lẽ thuộc về “Nghiên cứu bản dịch tiếng Việt của Chúa tể
những chiếc Nhẫn” hơn là thuộc về bản dịch; đồng thời nếu muốn thực hiện
cho ra trò, ắt sẽ khiến cuốn sách nặng thêm (riêng phần Chỉ mục từ ngữ đã
30 trang), mà các độc giả khó khăn đến được với Nhã Nam lại bớt, và cũng
khiến thời gian chờ đợi không biết đến bao giờ (Chúa tể những chiếc Nhẫn
tập 3 lẽ ra in tháng 11/1954 vì đợi các phụ lục và phần Chỉ mục mà phải trì
hoãn 11 tháng, nhưng đến khi in vẫn chưa có; các phần đó chỉ được thêm
vào bản in lần sau năm 1965, và vẫn còn nhiều sai sót tiếp tục được sửa
chữa cho đến tận bây giờ)...
[4]
Theo thư tịch ở Gordor đây tức là Argeleb đệ Nhị, vị vua thứ hai
mươi thuộc dòng phương Bắc kết thúc ở vua Arvedui ba trăm năm sau đó.
[5]
Bởi vậy, muốn tính năm Kỷ Đệ Tam, theo cách đếm năm của Tiên
và người Dúnedain, thì lấy năm Niên lịch Quận cộng thêm 1600.
[6]
Xem Phụ lục B biên niên sử các năm 1451, 1462, 1482, và ghi chú
cuối Phụ lục C.
