Chỗ ở của các bà vợ vua đều tập trung trong Tử-Cấm-Thành, các cung, viện
của các bà thường được gọi chung là Tam Cung Lục Viện.
Theo cách trình bày ấy, những chỗ ở của các bà vợ các đời vua triều Nguyễn có
một vài điểm hơi khác. Căn cứ trên thực tế, các cung, các viện dành cho các bà
vợ vua trong Tử Cấm Thành, ta thấy có:
- Cung Khôn Thái là một cụm kiến trúc làm từ đầu triều Gia Long (1804),
có điện Quang Minh Trung Chính ở phía sau điện Càn Thành (chỗ vua ở) cách
một cái sân. Bà Hoàng Quý Phi ở đây.
- Bên phải cái sân nằm ngăn giữa điện Cần Chánh và điện Càn Thành có
điện Trinh Minh xây năm 1810 (thời Gia Long) nơi ở của các bà nhất và nhị
giai Phi; các bà Tân (tam và tứ giai Tân) ở viện Thuận Huy, tọa lạc phía tây của
sân sau điện Càn Thành. Các bà Tiếp Dư (ngũ giai và lục giai Tiếp dư ở viện
Đoan Huy) ngay phía tây điện Cao Minh Trung Chính của cung Khôn Thái.
Viện này xây năm 1827 đời Minh Mạng. Các bà thuộc hạng Thất giai Quý
Nhân, Bát giai Mỹ Nhân, Cửu giai Tài Nhân, các bà chưa nhập giai cùng tất cả
các cung nhân chia nhau ở các viện còn lại: như Đoan Trang (phía sau và thẳng
góc với điện Thuận Huy) xây năm 1827; viện Đoan Thuận, nằm phía sau và
song song với viện Đoan Huy, làm năm 1830, viện Đoan Hòa, gồm hai dãy ở
phía tây và song song với điện Kiến Trung sau này.
Đời Thành Thái xây dựng ở khu vực phía sau điện Võ Hiển và điện Trinh Minh
một số kiến trúc có tên chung là Đông Kinh Các theo kiểu thức miền Bắc dành
cho các Phi, Tần và Cung nữ.
Tất cả những di tích này đều đã mất.
Ngoài Tam Cung, Lục Viện Đông Kinh Các… còn đặt ra Lục thượng do các nữ
quan coi sóc nhằm phục vụ các nhu cầu hàng ngày của vua. Lục thượng gồm
có: Thượng Cung, Thượng Nghi, Thượng Phục, Thượng Thực, Thượng Tẩm,
Thượng Công. Đứng đầu mỗi Thượng là các bà vợ vua có phẩm tước cao.
Chẳng hạn, dưới thời Thiệu Trị bà Từ Dũ giữ chức Thượng Nghi kiêm cai quản
các bà trong Lục Thượng.
Thâm cung triều Nguyễn gồm các bà mẹ vua, những người phục dịch vua và
