Nguyễn Đắc Xuân
Chuyện các bà trong cung Nguyễn
- 13 -
LAI LỊCH BÀ HIỀN PHI HỌ NGÔ
Vua Minh Mạng có hàng trăm bà phi, nhưng chỉ có hai bà sinh được nhiều ocn
vì được vua sủng ái hơn cả. Đó là bà Hiền Phi Ngô Thị Chánh và bà Lệ Tân
Nguyễn Gia Thị.
Lai lịch của bà họ Ngô có liên quan đến một vài bí ẩn của khúc quanh lịch sử từ
Tây Sơn qua nhà Nguyễn, cho nên mẩu chuyện nhỏ này dành viết về bà.
Bà Ngô Thị Chánh là trưởng nữ của danh tướng Ngô Văn Sở. Sở nguyên là
tướng của Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ. Năm Đinh Vị (1787) làm tham tán
quân vụ cho Vũ Văn Nhậm đem quân ra Bắc đánh Nguyễn Hữu Chỉnh. Sau khi
trừ được Chỉnh thấy Nhậm có ý mưu phản, Sở mật thư cho Nguyễn Huệ, sau đó
Nhậm bị giết, người thuộc dòng nhà Lê được lập nên làm Giám Quốc. Sở được
giao trượng nhiệm trấn thủ Bắc Hà. Năm Kỷ Dậu (1789) được lệnh đưa vua giả
sang chầu vua Càn Long nhà Thanh ở Yên Kinh; năm Ất Mão (1795) được lệnh
trở lại Bắc Hà sau đó bị triệu về Phú Xuân và bị hãm hại trong một cuộc tranh
quyền của triều thần đời vua Quang Toản (1795)… Theo một số tư liệu liên
quan đến nhà Tây Sơn thì Ngô Văn Sở đã bị thuộc hạ của Võ Văn Dũng bắt và
dìm xuống nước chết.
Sau cuộc tranh quyền trong triều thần đời Quang Toản nhiều nhân vật từng phò
Tây Sơn bỏ trốn vào Nam theo Nguyễn Ánh. Số người này đã lập được nhiều
chiến công nên rất được Nguyễn Ánh tin dùng.
Một trong những người đó là tướng Ngô Văn Sở (nhưng không ai hay, vì có lẽ
Sở đã về hàng Nguyễn Ánh dưới một cái tên khác). Cuối năm Kỷ Mùi (1799)
Sở cùng Võ Tánh giữ thành Bình Định. Thành bị quân Tây Sơn vây, một số
binh tướng mở cửa thành ra đầu hàng Tây Sơn. Võ Tánh đã cử Ngô Văn Sở ra
đóng cửa thành, nhờ thế đã ngăn được những cuộc nổi loạn và đầu hàng của
