những thứ mới, và khoát tay không cho. Vua lại cầm cái dây đựng kính đeo mắt
lên xem, thân đáy đã mềm nhũn, nhiều chỗ đã sứt chỉ, tuy đã may lại rất khéo
nhưng không giấu được sự nghèo nàn tội nghiệp. Vua lại đề nghị xin quan cho
đổi cái khác, Bà bảo:
- Kiếng thuỷ tinh ấy đeo vào chỉ mát con mắt trong chốc lát thôi chớ cũng
chẳng hiệu nghiệm chi hơn. Nếu đổi cái dây mới thì lâu rồi cũng sẽ cũ như rứa.
Chi bằng để nó mà dùng có tiện hơn không !
Nhân chuyện này, người xưa đã có bài từ rằng:
Bà Thái tỷ kiệm cần trị nội
Vài nhỏ to dùng mãi không thôi,
Giúp Cơ Xương Châu nghiệp vun bồi
Nhơn kiệt dưới thiếp hầu đền đội.
Lịnh Từ Dũ đây kia không đổi
Đức hạnh kia phưởng phất như đôi.
Bền vững Nguyễn triều gốc cội
Ninh lương hội hiệp chúa tôi.
Hằng ngày cung nhân nhâng đền sáp thắp trong cung Gia Thọ, bà thường dạy
cắt bớt đi. Mỗi ngày dành một ít, đến khi được số nhiều bà sai người đem vào
dự trữ lại tại kho nhà nước. Phần sáp nhiễu ra bà góp quét lại để dành đủ đúc lại
thành cây dùng cho mình giảm bớt một phần của kho
Bà bảo quan hầu rằng:
- Ta thuở nhỏ, gia đình tuy không dư dã nhưng cũng đủ ăn. Vậy mà các thứ dầu
nước không đủ thắp cho trọn đêm; huống nay ngửa nhờ ơn trời đất, tổ tông
được giàu có trong bốn bể, một sợi tơ, một hạt lúa đều là dầu mỡ của dân, nếu
xài phí tầm bậy thời đã không ích chi mà còn có cái nên tiếc lắm. Lâu nay tấn
nạp cho ta những đồ châu báu và gấm, nhiều sô, tơ... ta đều giao cho quan kho
tất cả. Vì bổn tính ta không thích sự hào nhoáng, huê hoè. Sách có chữ : xa xỉ
ấy triệu nghèo, kiệm cần là nguồn phước, con cháu phải nhớ lấy!
Vua Tự Đức mức sống kiệm cần. Cái đức ấy một phần nhờ sự dưỡng dục vun
