- Ta già rồi , sợ chân không đi nổi. Huống nữa các em cũng đều là đàn bà hết,
đường dài thật đáng lo ngại.
Thế là các Bà lại khóc. Tới khốn tới, lui khốn lui. Bỗng bà An Thường sực nhớ
ra, Bà vui mừng nói:
- Này, ở làng An Ninh có dinh Phò mac họ Hồ, chồng bà Công chúa Đa Lộc,
đường lên trên đấy không xa lắm. Hay là ta cứ lên trên đó ở lại một đêm cho
khỏi phoi sương gió cái đã, rồi sáng mai hoặc ra nơi hành tại, hoặc đi lên Hiếu
Lăng, bề nào cũng được!
Nghe bà An Thường mách nươc, các công chúa con vua Minh Mạng trên
đường chạy giặc, như những kẻ sắp chết đuối vớ được phao… Họ quyết dịnh đi
ngay.
Các bà dìu dắt, nương tựa nhau mà lần về hướng làng An Ninh. Chốc chốc các
bà lại ngoái đầu nhình lại Kinh thành đang ngút ngàn khói lửa… Nước mắt lại
ứa ra… theo những tiếng sụt sùi tức tưởi không dứt…
Qua hết canh một thì vừa đến phủ và Công Chúa Đa Lộc. Tiếc thay, Công chúa
đi vắng, chỉ còn Phò mã ở nhà. Các bà đã mệt nhoài, vừa đói lại vừa khát nhưng
đành ngồi ôm nhau chờ trời sáng….
Sáng ngày 24 tháng 5, các Tôn nữ đã phân tán mỗi người một hưởng, chỉ còn
mấy chị em bà An Thường. Các bà lên ngụ tại quán Hương Sơn, làng Nguyệt
Biều, đây là nơi an táng phò mã Phan Văn Oánh, chồng bà An Thường (1).
May thay! Vừa đến Hướng Sơn thì gặp ngay Công Chúa Phú Mỹ đã đến trước,
Bà Phú Mỹ đem cơm và nước trà mời các bà. Đó là bữa cơn ngon nhất các bà
được ăn. Bữa cơm này đánh dấu một trang sử bi đát chấm dứt thời kỳ vàng son
của vua chúa triều Nguyễn
( Theo “Cai Dư Ký Thực” của Phan Văn Huy
do Phan Văn Dật dịch ra quốc ngữ)
(1) Phủ thờ hiện ở 29 Nguyễn Công Trứ, Huế An Thường Công Chúa
