22. CHỒN ĐẤT THƠ THỦY
Ấp Thơ, họ Lý có một cái nhà vườn, xảy có một ông già tới mướn, chịu
một năm là năm chục đồng bạc ; họ Lý chịu cho mướn, nhưng bỡi lâu ngày
không thấy ông già tới ở, bèn biểu đầy tớ cho người khác mướn. Qua ngày
mai ông già tới nói : nhà mướn có giá, sao ông còn cho người khác mướn ?
Họ Lý nói tại ông để lâu, tôi nghi ông không mướn. Ông già nói tôi tính
mướn lâu, cho nên để mà coi ngày, nói rồi liền đem năm chục đồng bạc mà
giao trước, lại nói : dầu tôi có bỏ không cả năm, ông chớ nói tới. Họ Lý đưa
ông già ra về, hỏi chừng nào dọn, ông già nói chừng chừng, cách hơn mười
ngày cũng vắng vẻ. Đến khi họ Lý đi thăm nhà, thì cữa đóng chặc, thấy khói
nấu ăn, nghe tiếng người ta chào rào mới lấy làm lạ ; bèn viết thiếp đi mầng,
ông già vội vã rước vào, trò truyện vui vẻ. Họ Lý trở về bèn sai người đem
đồ cho, ông già cũng thết đãi cùng cho lại nhiều. Cách ít ngày họ Lý dọn ăn
mời ông già, lần lần hỏi tới quê quán, thì ông già nói mình ở bên đất Tần.
Họ Lý lấy làm xa xác. Ông già nói đất Tần sẽ mắc nạn to, không khá ở lâu
dài, bây giờ coi thì thới bình mà ngày sau chưa biết ra làm sao, có một chỗ
nầy là phước địa. Qua ngày sau ông già làm giấy tạ chỗ ở, dọn yến tiệc mời
lại họ Lý. Họ Lý thấy màn trướng dọn dẹp sang trọng, thì lấy làm kỳ dị,
tưởng là một vì quan lớn. Hai đàng ở với nhau một ngày một thân thiết, ông
già mới nói thiệt mình là chồn ; họ Lý sửng sốt, gặp ai nói nấy, các kẻ hào
mục trong ấp nghe sự lạ, cũng đều tới cữa ông già, xin làm quen. Ai tới, ông
già cũng lụm cụm đi tiếp rước, các quan tỉnh cũng thường tới lui. Có một
ông huyện sở tại xin tới, ông già cứ kiếm đều từ chối ; ông huyện cậy chủ
nhà nói giùm, ông già cũng không chịu. Họ Lý hỏi cớ sự làm sao, ông già
bèn xít lại gần mà nói nhỏ rằng : ông không biết kiếp trước y là lừa, coi đàng
hoàng ở trên đầu trên cổ dân, song quả y uống nước hồ, y cũng say, tôi
không phải loài người, tôi cũng không thèm làm quen với y. Họ Lý phải
kiếm đều nói tránh rằng : ông già ấy sợ ông thần minh, cho nên không dám
ra mặt với ông. Quan huyện tin, không đòi đến nữa ; ấy là việc đời Khương-
