91. – BÓI TIỀN.
Tên Hạ-thương là người Hà-giang; cha ở Đông-lăng giàu có lớn mà hay
xa xỉ, già lại, nhà nghèo không có mà ăn cho no, đến khi gần chết nói với
con rằng: thuở trai tao hủy hoại của đời, làm cho quỉ giận thần hờn, phải
đói lạnh mà chết, con phải lo làm phải mà chữa lỗi cha. Hạ-thương vâng
mạng cha, ăn ở thiệt thà, chuyên lo cày cấy, trong làng ai nấy đều thương
vì. Có một ông nhà giàu thấy Thương nghèo, giúp vốn biểu học nghề buôn.
Thương làm mất vốn, xấu hổ xin ở mướn mà thường, ông nhà giàu không
cho, Thương áy náy không yên, bán hết nhà ruộng lấy tiền đem qua mà trả.
Ông nhà giàu dọ đặng sự tình, lại càng thương xót, ép phải chuộc lại, lại
giúp vốn thêm biểu đi buôn. Thương nói có mấy chục quan tiền mà trả
không nổi, có đâu lại gây nợ lừa ngựa đời sau. Ông nhà giàu kêu tay buôn
quen thuộc, cập nài với Thương, ít tháng trở về tính vừa khỏi lỗ. Ông nhà
giàu không ăn lời, biểu đi nữa; Thương đi buôn hơn một năm, trúng lớn,
mãn tài mà về, đi dọc sông bị bảo ghe chìm, hàng hóa mất hết nữa, còn nữa
thì đủ trả nợ. Thương mới nói với tên buôn thuộc rằng: Trời làm nghèo, ai
cứu cho đặng, ấy là tại tôi mà hại lây tới anh. Thương bèn tính sổ giao cho
tên buôn thuộc, từ giả mà về. Ông nhà giàu biểu nữa, Thương không dám,
cứ việc cày bừa như cũ, thường than thở mà nói rằng: người ta ở đời cũng
phải có hồi khá, làm sao mình lại phải chìm đắm dường ấy. Xảy có thầy bói
phương xa tới, bói tiền mà hiểu biết số vận, đoán không sai. Thương đi bói,
chẳng dè là một bà già mướn quán sạch sẽ, giữa đặt bàn thần, đốt hương tối
ngày. Thương vào lạy rồi, bà già hỏi một trăm đồng tiền, lấy bỏ vào ống gỗ,
tay cầm ống quì xuống xóc xóc như xóc xăm, rồi chờ dậy trút tiền ra sáp
lớn trên bàn. Phép bói, hễ ngửa thì xấu, sấp thì tốt; té ra ngửa lên 58 còn
bao nhiêu thì sấp. Bà già hỏi niên canh. Thương nói 28 tuổi. Bà già lắc đầu
nói: chưa được, nhà ngươi chịu cực bây giờ thì là vận người khuất mặt, đến
58 tuổi mới là vận nhà ngươi. Hỏi vận người khuất mặt là làm sao? Bà già
nói cha làm lành, phước chưa hết thì con hưởng; cha làm chẳng lành, tội
chưa hết, con phải chịu. Thương đánh tay nói như đợi 30 năm nữa thì già cả
vô hòm rồi. Bà già nói từ 58 tuổi trở lui cũng có năm năm khá, làm đủ ăn
