Chuyển họa thành phúc
128
nghiệp ở nơi khác, họ vẫn phần nào giữ được
địa vị trong xã hội, và đến đời Viên Hoàng
(1533 - 1606) thì vẫn chưa đến nỗi hoàn toàn
suy kiệt. Chúng ta có thể nhận ra điều này qua
cuộc sống khá an ổn của Viên Liễu Phàm kéo
dài đến hơn 20 năm khi ông chưa đỗ đạt.
Ngược lại, Du Đô là một hàn sĩ xuất thân
quá ư nghèo khổ, ngay sau khi đỗ tú tài từ năm
18 tuổi đã phải đối mặt với gánh nặng cơm áo
cho gia đình, đã phải mở trường dạy học với
mục đích đơn giản nhất là nuôi sống gia đình
nhưng gần như vẫn không đạt được. Vì thế,
cuộc sống bi đát của gia đình ông được mô tả
khá rõ nét qua hình ảnh của một đêm giao
thừa khi Tết sắp đến mà “cả nhà đều buồn bã,
thê lương tĩnh lặng, không khí ngập tràn đau
thương chua xót”. Hơn thế nữa, hàng loạt tai
họa liên tục giáng xuống gia đình ông trước đó
đã khiến cho vợ ông sau chín lần sinh nở mà
chỉ còn nuôi sống được hai người con, và rồi
đứa con trai cũng thất lạc từ năm 8 tuổi, chỉ
còn lại duy nhất một người con gái.
