47
Tu sửa lỗi lầm
dứt hết [được lỗi lầm]. Sang năm 22 tuổi thì
ông nhìn lại năm 21 tuổi, [quan sát những việc
đã qua] như trong giấc mộng, [lại tiếp tục sửa
lỗi]. Cứ như thế năm này sang năm khác, ông
vẫn kiên trì tuần tự sửa lỗi. Cho đến năm 50
tuổi vẫn còn [nhìn lại] thấy được lỗi lầm của
năm 49 tuổi.
Việc học sửa lỗi của người xưa là như thế.
Chúng ta đều là những kẻ phàm tục tầm
thường, những điều lỗi lầm xấu ác tích tụ dẫy
đầy không kể xiết, thế mà khi nhìn lại những
việc đã qua lại thường chẳng thấy được lỗi
lầm chi cả! Ấy là bởi tâm mê muội nên mắt bị
che mờ.
Tuy nhiên, con người khi lỗi lầm xấu ác quá
sâu nặng cũng có những biểu hiện có thể thấy
được. Chẳng hạn như tinh thần u ám, bế tắc,
nói trước quên sau, hoặc không duyên cớ gì
nhưng trong tâm vẫn thường phiền não, bực
dọc; hoặc đối diện với người hiền lương quân
tử thì cảm thấy hổ thẹn ngượng ngùng; hoặc
được nghe những lời bàn luận chân chánh
