Thế là tới một lúc nào đó, chị ta lôi từ trong đáy tủ ra một cuốn sách cũ
gáy bằng da, rách bươm và bẩn thỉu, đặt lên mặt bàn. Chẳng cần phải mở
cuốn sách ra mà chị ta vẫn kể cho anh nghe vanh vách bằng điệu bộ và bằng
ánh mắt về cuốn sách. Sự mời chào khẩn khoản ấy cuối cùng đã gợi được ở
Đen sự thèm muốn. Khi chị ta đã nói hết hơi, lập đi lập lại đến 6-7 lần vẫn
cái trò ấy thì Đen móc ở trong túi ra một ít vàng cám. Bà Uýp-pơn lại có
sẵn cân nên Đen cân luôn một lượng vàng cám trị giá 100 đô la. Rồi anh ôm
khư khư cuốn sách vào ngực, leo qua qua đồi trở về nhà. Về đến lều, anh
thấy Coóc-lít đang ngồi trên một đống chăn, chăm chú vá lại đôi giầy.
- Lần này thì tôi tóm được gáy nó rồi, chắc chắn. Anh ta nói lạc cả
giọng, vừa nói vừa vuốt ve cuốn sách vứt trên mặt giường. Coóc-lít đưa mắt
ngơ ngác nhìn Đen, rồi mơ cuốn sách cũ ấy ra, bên trong các trang giấy đã ố
vàng và mốc meo vì năm tháng, in bằng tiếng Nga.
- Này, anh đọc được tiếng Nga ư? Ngay từ đầu Coóc-lít đã hỏi Đen một
cách diễu cợt. Còn tôi thì không thể nào hiểu được một chữ nào của cuốn
sách này.
- Tôi cũng thế thôi. Mà vợ của Ưýp-pơn thì cũng không hơn. Chính chị
ta bán cho tôi cuốn sách này đó. Nhưng bố chị ta, một dân Nga chính cống
đã đọc cho chị ta nghe nhiều đoạn trong sách này. Thế là chị ta nắm được
những việc của hiện tại, của quá khứ qua lời ông bố kế và chị ta đã truyền
cả cho tôi.
- Thì để làm gì? Và chị ta, ông bố và cả anh nữa đã biết những gì nào?
- À, trong đó cả thôi! Đen dè dặt đáp. Cứ kiên nhẫn. rồi anh sẽ thấy cái
mánh khóe của tôi và khi đó anh sẽ hiểu.
Mat Măc Các-ti mới đến vào tuần lễ Nô-en mà đã khó chịu ngay với thái
độ bám riết của Xanh Vanh-xăng với Phrôna. Đavơ Hác-nây còn cung cấp
cho ông biết thêm nhiều Chi tiết, cũng như cả Luy-xi nữa, là những người
