điều tốt, hướng thiện thì trong lòng nhẹ nhàng, có thể vui vẻ huýt sáo thong
dong, ngước nhìn trời xanh mây trắng. Thi hào Nguyễn Du đã nói được
một điều hiển nhiên, ai cũng thừa nhận là đúng: “Người buồn cảnh có vui
đâu bao giờ”. Hết thảy các sự việc dù bi quan, lạc quan nghĩ cho cùng
cũng tự lòng mình mà ra. Vậy làm thế nào để giữ được sự nhẹ nhàng tâm
hồn, luôn có cái nhìn thân thiện với anh em, bầu bạn?
Thời hoa niên, ngày ấy, nhà tôi sống gần chùa Tỉnh Hội. Có một điều
khó lý giải là vì sao các chú tiểu trạc tuổi bọn tôi, lại điềm tĩnh, chững chạc
và “người lớn” chứ không hề “tâm viên ý mã”? Tại sao thế? Nghe tôi hỏi,
bà ngoại tôi bảo, do các tiểu sống trong không gian thanh tịnh và ăn chay
nên tính tình đằm lại. Có đúng vậy không? Mãi đến lúc đã “ngũ thập” tôi
mới nhận ra bà tôi nói đúng. Ích lợi của việc ăn chay, không gian sống tác
động đến sức khỏe, tâm tính như thế nào, các bác sĩ đã giải thích, tôi xin
phép không lạm bàn. Tuy nhiên, chỉ như thế có lẽ vẫn chưa đủ. Thêm một
điều quan trọng vẫn là sự “định hướng” của chính mình.
Đọc tập sách Cõng nhau trong một cõi người (NXB Trẻ) của Hoàng
Công Danh, tôi chú ý đến chi tiết: Chú tiểu Sanh (còn gọi là “điệu”) chỉ
mới chừng lên mười, do nặng nghiệp Tam bảo nên được cha mẹ gửi vào
chùa sống với sư thầy. Ngày nọ, dọc con đường lên chùa, bỗng dưng mọc
lên la liệt... quán nhậu! Từ đó, điệu Sanh và đạo hữu: “Đi quá một đoạn rồi
nhưng vì mùi hành mỡ khiến điệu chững lại, đi chậm hơn. Cho đến khi
nghe tiếng chuông chùa điệu mới rảo bước đi cho dứt được”. Thậm chí có
lúc: “Đến ngang quán nhậu, mùi thịt hầm đã xốc ngay vào mũi. Nước bọt
cứ ứa ra chèn lấy cổ họng khiến điệu không thể niệm chú được nữa. Bước
chân cũng nhấc chậm lại, nặng nề hơn”. Một ngày kia, điệu Sanh buồn
buồn mếu miệng thưa với thầy: “Thầy ơi, con không đi đường đó nữa”.
Có phải đó là giải pháp hữu hiệu nhất?
Nếu khu phố mình đang sống không hề “văn hóa” chút nào, này nhà
nọ có thói xấu đổ bừa rác ra ngoài đường, thú nuôi phóng uế bừa bãi, nọ
nhà kia thường chửi vợ mắng chồng..., mình phải dọn đi nơi khác chăng?
Do cãi cọ với đồng nghiệp, không được sếp cất nhắc, mình tìm cách “giải
thoát” bằng cách nghỉ để qua một công sở khác chăng?
