72. – VINH LIỀN NHỤC
Cụ Nguyễn-Công-Trứ là một bức danh thần nhà Nguyễn, văn hay
võ giỏi, tài kiệm văn võ. Khi làm quan thì mở mang đất nước sinh lợi cho
dân, khi làm tướng thì mã đáo thành công, đánh Đông dẹp Bắc, thực đáng
là một vị công-thần tài trí kinh luân.
Năm Thiệu-Trị thứ 4 (1841), cụ đang tại chức Binh-Bộ Tham-Tri,
thế mà vì một kẻ vu cáo, cụ phải lột hết chức, phát-phối ra Quảng-Ngãi làm
lính thú. Khi đến Quảng-Ngãi quan tỉnh thấy cụ mặc lính tội, ăn mặc rất
khổ sở, mà cụ vẫn tự nhiên như không. Quan tỉnh trông thấy không đành
tình, muốn cụ thay đổi quần áo khác. Cụ xua tay đi mà bảo rằng : « Tôi
trước làm quan không lấy làm vinh, thì nay tôi làm tên lính tội cũng không
lấy gì là nhục. Ở phương diện nào phải theo phương diện đó, nay tôi là lính
tội mà không ăn mặc ra lối này thì sao gọi được là lính tội, xin cứ để như
vậy cho rõ điều vinh nhục lợi danh là một cuộc trần-ai khóc lộn cười, làm
gương cho nhân thế. »
