21. – ĐOÀN MẪU
Đoàn-Phát là dũng-tướng của vua Lê-Thái-Tổ, thờ mẹ rất hiếu,
trước có làm quan nhà Hồ, sau bị Lê-Thiện dùng mẹo đánh bắt được ở đồn
Tản-Viên, chịu hàng vua Lê. Khi đó, đức Lê-Thái-Tổ đánh nhau với tướng
Tầu là Trương-Phụ và Hoàng-Phúc, Đoàn-Phát theo giúp vua Lê, lập nhiều
công-trạng to. Tướng Tầu muốn dụ Phát về hàng, mới đem quân vào
Thuần-Lộc bắt mẹ Phát, đem về Đông-Đô. Lê-Thiện bấm độn biết như vậy,
mới sai Phát đem quân phục, chẹn ở Thân-Phù để đón mẹ. Quả nhiên tướng
Tầu qua đó hờ-hững bị quân phục đổ ra diết, Đoàn-Phát phá cũi cứu mẹ ra,
quì lạy, hỏi-han, khóc-lóc. Bà cụ chỉ cười ha-hả mà bảo rằng : « Ta chết
cũng thỏa đời, ta chết cũng thỏa đời. Ta đây dẫu sống chết kinh-hãi mặc
lòng, chẳng hề chột dạ, ta coi cái chết như không, mày sao nhát quá làm
vậy ? Trước kia mày thờ nhà Hồ, trong bụng ta thường áy-náy mãi. Nay
gặp ông Lê-Lợi là một vị thánh quân, ta cũng mừng cho mày. Ta tưởng
hôm nay được ra Đông-Đô, mắng cho Trương-Phụ, Hoàng-Phúc một phen,
chết cũng sướng đời. Không ngờ gặp mày ngăn về, thế thì bụng ta sao được
thỏa ». Rồi Phát lậy tạ, đưa mẹ về Nghĩa-An ra mắt vua Lê. Lê-Lợi khen
rằng : « Lão-mẫu thực là trung-liệt, so với mẹ Vương-Lăng, Nguyên-Trực
ngày xưa, cũng không kém gì ! »
