22. – LÒNG CHUNG VỚI BẠN
Hồ-Quý-Ly cướp ngôi nhà Trần làm vua, một hôm ra cửa bể Độc-
Bộ Nam-định chơi, và đi tầm-nã các con cháu nhà Trần giết sạch ; lại
chuyền dân-sã, ai bắt được dòng dõi nhà Trần thì thưởng, ai dấu-chứa, chị
tội ba họ. Bấy giờ có Trần-Kiểu là cháu vua Trần-Anh-Tôn, chốn nạn ở nhà
Phan-Thế-Thúc, ở chại An-Giang, huyện Đại-An, Nam-định. Nghe tin
Quý-Li tầm-nã, dận lắm, mới sai mời người bạn thiết ở làng Nhân-Chạch là
Võ-duy-Dương đến để bàn việc. Khi Dương đến, Kiểu khóc ầm lên, và sin
bạn báo thù. Dương đáp : « Ngựa gặp Bá-Nhạc, mới gầm hét khoe tài,
người gặp tri-kỷ mới liều thân báo đáp, nay Công tử ngỏ nhời, tôi sin tận
chung, dù chết cũng cam tâm ». Nói rồi từ-tạ ra về. Một hôm dò biết Quý-
Ly sắp lên núi Thôi-Ngôi vãng cảnh chùa, Dương liền dắt ngọn dáo dài,
nấp trong bụi dậm trên núi chờ. Quý-Ly vô tình lên núi, Dương nhẩy sổ ra
đâm một nhát vào mặt, không ngờ đâm chượt trên mũ. Quý-Li dật mình
ngã quay xuống, võ-sĩ đổ sô vào bắt được Dương. Quý-Li sai căng-nọc
khảo-tấn, hỏi ai sui mày làm như vậy ? Dương đáp : « Tao cốt báo-thù cho
con cháu nhà Trần, tức rằng không giết được mày, tiếc quá ! » Quý-Li hỏi :
« Con cháu nhà Trần là ai ? Dương đáp : « Trăm họ nước Nam, là con cháu
nhà Trần cả, chứ ai ». Quý-Li sai đánh, máu chẩy đầm-đìa, hỏi đứa nào sui
mày ? Dương chợn mắt đáp rằng : « Giời sui tao giết đứa vô-đạo, chớ ai sui
». Quý-Li sai lấy kìm sắt bẻ hết răng ; lại hỏi đứa nào sui mày ? Dương
cũng nhất-định không sưng. Quý-Li sai chặt hết chân tay. Dương ngất
người đi, tỉnh dậy bảo : « mày tha tao ra, tao sẽ nói ». Quý-Li sai tha.
Dương ngảnh mặt về làng Tức-mặc lạy hai lạy, nói rằng : « Tôi thề sống
không giết được dặc, chết cũng sin làm quỷ dữ, mà ăn thịt thằng Quý-Li ».
Nói song đập đầu vào đá, vỡ óc chết. Trần-Kiểu nghe tin bạn như
vậy, lăn-khóc thảm-thương, rồi chốn sang nước Lão Qua. Dòng-dõi nhà
Trần, còn sót lại từ đó.
