56. – THÁI-SƯ HÓA HỔ
Bà Dương-Thái-Hậu lấy vua Lý-Thánh-Tôn không có con, sau vua
Thánh-Tôn lấy một người con gái hái dâu phong làm Ỷ-Lan-Nguyên-Phi,
sinh đặng một Hoàng-tử. Sau vua Thánh-Tôn bang-hà (1072), Hoàng-tử lên
ngôi, tức là vua Lý Nhân-Tôn. Ỷ-Lan-Nguyên-Phi xui vua con giết bà
Dương-Thái-Hậu và 72 người thị-nữ. Giết xong vua phong mẹ lên làm
Hoàng-Thái-Hậu. Trong Triều-Đình đều có ý bất bình. Lúc bấy giờ có quan
Thái Sư là Lê-văn-Thịnh, có phép phù-thủy, thấy cơ hội như vậy, mới manh
tâm ngấp-nghé ngôi rồng. Một hôm vua Nhân-Tông ngự thuyền rồng ra
chơi Tây-hồ, đương xướng cuộc đồng thuyền thi tửu, bỗng đâu một con hổ
rất lớn, nhăn năng múa vuốt, nhẩy chồm vào thuyền rồng. Vua cùng bá
quan mất vía kinh hồn. May sao có lão chài là Mục-Thận quăng lưới ra, bắt
được hổ. Hổ luống-cuống trong lưới một chốc hoàn hình là Thái-Sư. Vua
truyền bãi cuộc, rồi điệu Thái-Sư về chào. Vua nhìn mặt Thái-Sư hỏi rằng :
« Ngươi đỗ đến Trạng-nguyên, quan đến chức Thái-Sư, ta đãi ngươi không
bạc, sao ngươi nỡ đem lòng toan hại vua. Nay cái tội toan giết vua đã sờ sờ
đó, nếu không có lưới chài Mục-Thận, thì còn gì là ta, không những mình
ta bị hại, mọi người cùng thuyền chắc đều bị hại ; cái tội ngươi là tội khi
quân, không sao dung được, vậy ngươi chớ oán hận ta. » Thái-Sư cãi rằng :
« Tâu Bệ-hạ, tôi dẫu chết cũng cam, song trước khi chết xin Bệ-hạ cho tôi
nói mấy nhời. Tôi từ bé đọc sách có câu : Thượng bất chính hạ tắc loạn, tại
bề trên ở chẳng chính ngôi, bề dưới chúng tôi mới hỗn-nghịch. Nay Bệ-hạ
giết Thái-Hậu và 72 cung-nữ là bất hiếu, bất nhân. Vả chăng giang-sơn,
triều-đình là của Quốc-dân, nay Bệ-hạ chuyên làm việc vô công lý, phi
nhân đạo như thế, mà khép tội tôi là bất chung sao ? Tôi bất chung thì cái
tội bất hiếu của vua giết mẹ, lại không đáng chết sao ? Nếu tôi mà bất trung
thì dưới suối vàng còn Thái-Hậu và 72 người cung-nữ, trên trần còn trăm
họ làm chứng. Nếu Bệ-hạ xét lời tôi nói đây là bất trung, xin cứ thẳng tay
