Đối với Nathalie Sarraute, ngay từ đầu, là việc tái lập lại thực tại. Bà tìm
kiếm nó, nói lên nó một cách không dữ dằn, không khoa trương, không mệt
mỏi từ tác phẩm này đến tác phẩm khác. Fruits d’or làm cho người đọc
chia sẻ cuộc đời nhân vật từ khi ra đời đến khi lìa đời, một sự vận động liên
tục, từ sự nảy mầm, trưởng thành, sự tiêu xài và tàn lụi qua những vòng
đời. Đọc Enfance, người ta có cảm giác rằng cuộc sống nằm ngay trong
ngôn từ. Những câu chữ nghe ra hay, đọc ra giống như những bức tranh
được bày dưới ánh sáng, nói lên thực tại trong hình thể và màu sắc, chúng
chuyển động, bay bổng, lẩn trốn, sống động và sáng tạo. Giống như Nerval,
Rimbaud, Roussel, bà đã đóng góp nhiều cho ngôn ngữ văn học với âm
hưởng, tiết tấu, một thứ âm nhạc nội tại của ngôn từ và sử dụng nó như một
phương tiện khám phá, không phục vụ cho một quan niệm nào có sẵn.
Điều này khiến người ta nghĩ đến huyền thoại. Sinh ra không từ cái gì, từ
ngẫu nhiên, từ sự đồn đại, rồi phóng đại lên, tự giải đáp và tự cấu trúc lấy.
Một giọng nói, rồi nhiều giọng nói cất lên trong cái đêm đen câm lặng đó.
Dần dà, mỗi tác phẩm của bà đáp lời tác phẩm kia, tạo ra một sự chối bỏ.
Luôn luôn khai thác cùng một suối nguồn không thay đổi đó, cái suối
nguồn nuôi dưỡng sự tồn tại và chảy tới tương lai, mà giòng nước bao giờ
cũng tinh khôi của tuổi thanh xuân. Những tác phẩm của bà, thật thế, là sức
sống thanh xuân đời đời, là một sự nghiệp của khám phá, kinh ngạc, tìm tòi
và thán phục. Người ta có thể liên tưởng đến tác phẩm Tiếng gọi của hoang
dã (The call of the wild) của Jack London, hay tới tác phẩm của Conrad,
Faulkner hay Roussel.
Đọc Enfance, người ta lại nhớ đến Những cuộc phiêu lưu của Oliver Twist,
một tác phẩm của Charles Dickens, một truyện kể thật giản dị, gần gũi, dẫn
chúng ta trở lại những tuổi đời tìm tòi và phát hiện cuộc sống. Hơn
nữa, Enfance còn đưa người đọc vào thế giới ngôn từ, nơi mà toàn bộ cuộc
sống trở nên mới mẻ, không vơi cạn và sức sống thanh xuân không chấm
dứt. Chính là nhờ Nathalie Sarraute mà người ta tìm thấy lại con đường của
