đi từ sáng sớm, chưa kịp ăn cơm. Có người gần trưa mới tới. Ban tổ chức
đã không giao trách nhiệm chặt chẽ những người phụ trách các khu vực
hướng dẫn quần chúng đến cho được đúng giờ hay it nhất là không chậm
trễ quá. Mình có ý ngồi lẫn vào từng đám quần chúng để nghe ngóng dư
luận, nhưng không thấy gì. Một anh bạn hỏi người ngồi bên thì y nói: “Tôi
đối với ông ấy (chỉ địa chủ Tổng Bính) cũng không có chuyện gì”. Ban tổ
chức đi gọi người nào có “vấn đề” với địa chủ thì vào trước. Một số lững
thững đi vào. Có người không chịu vào trước, nói: “Tôi có ít thôi, để nói
vào cuối cùng”. Nhưng có ai biết được người tố cuối cùng sẽ là ai?
Trường sở tranh đấu tại một khu rừng thưa, gần cánh đồng, bên một
cái đình. Không có hầm hố tránh máy bay gì cả. Cũng may trời nắng ráo.
Mưa thì sẽ ra sao? Ngoài lá quốc kỳ và ảnh Hồ Chủ tịch, những khẩu hiệu
“Hồ Chủ tịch muôn năm!”, “Đảng Lao động Việt Nam muôn năm!”, “Triệt
để giảm tô, kể cả thoái tô. Thực hiện giảm tức!”, “Phát triển sản xuất. Thực
hành tiết kiệm” và một chiếc băng dài đề “Đả đảo và trừng trị xứng đáng
tên địa chủ cường hào gian ác Nguyễn Văn Bính”. Mình nhận thấy không
có một khẩu hiệu phản đế nào. Một thói quen trong lúc này là người ta mải
nhìn vào địa chủ phong kiến mà quên kẻ thù đương phải tranh đấu bằng vũ
trang là đế quốc Pháp và can thiệp Mỹ. Trước mấy chiếc bàn để dành cho
chủ tịch đoàn và ban thư kí, một chiếc bục kê lên cho địa chủ quỳ và đằng
sau có những biển quy định chỗ ngồi: “địa chủ ngoan cố”, “địa chủ đã
thanh toán”, “phú nông nói láo”, “phú nông chưa thành khẩn(?)” và “những
người phú nông”. Số quần chúng đến dự độ 700 trở lại. Có cả một số bộ đội
và nhân viên cơ quan ở gần. Ban điện ảnh nha Thông tin có đến quay phim.
Theo lời căn dặn của chủ tịch đoàn, thì, khi máy quay phim kêu sè sè, mọi
người không nên nhìn vào, mà phải “căm thù địa chủ”. Lễ khai mạc bắt
đầu. Trên ghế chủ tịch đoàn là ban chấp hành nông hội, nghĩa là bần, cố,
trung nông. Có cả một phụ nữ và một thương binh. Phát ngôn nhân của chủ
tịch đoàn cũng dõng dạc mạnh bạo, không kể vô số những sai lầm về danh
từ cũng như về văn phạm. Nhưng những lời tuyên bố đầu tiên đã lộn xộn
giữa phú nông và địa chủ. Người ta không nói ngay đến địa chủ thủ phạm,
