nông dân và nhắc nhở về việc củng cố nông hội. Nhưng cái điệu lệch của
cán bộ là chỉ nhắc đến Hồ chủ tịch, đến đảng, mà không nói đến chính
quyền dân chủ nhân dân. Những khẩu hiệu hô trước khi mít tinh giải tán
cũng thiếu hẳn khẩu hiệu chống đế quốc.
*
4 giờ rưỡi, mít tinh giải tán, mình ra về trong đám quần chúng, nhưng
không nhặt được một dư luận nào thêm. Nhọc mệt. Bực bội. Một vài ấn
tượng xấu trong cuộc mít tinh vẫn ám ảnh trong đầu mình.
(Nhật kí quyển 447)
Có thể hình dung là Liệu phải để rất nhiều thời gian ghi lại những diễn
biến trên của cuộc đấu tố thí điểm. Ông ghi trong một ngày ư? Kể cũng
khó, vì đâu có rỗi thế. Nhưng cái chính là ý thức ghi chép của ông. Liệu,
hẳn nghĩ tới tư cách chứng kiến một vận động sơ khởi nhưng sẽ thành
phong trào, sẽ ghi vào lịch sử, đã ghi lại toàn bộ. Ngoài các sự kiện, hành
động bên ngoài, ông còn phản ánh cả tâm trạng, nhận xét - nhiều khi mâu
thuẫn nhau - của mình. Rõ ràng là trong các dự cảm đã có sự lo ngại thói
tham lam, tăm tối của đám đông, ở đây là những người nông dân.
Những hoạt động thí điểm cho cuộc cải cách ruộng đất sau đó càng
làm những “hoạt động ghi chép” của “chứng nhân” Trần Huy Liệu khẩn
trương, và tốn nhiều thời gian hơn. Nhật kí ngày 22-5-1953 ghi về cuộc đấu
tố địa chủ Cát Hanh Long tức Nguyễn Thị Năm, cũng ở hai xã Đồng Bẩm
và Dân Chủ.
Số người tới dự độ 1 vạn trở lại, ngồi chen chúc trong một khu đất
dưới lùm cây hai bên là núi. Hôm nay nắng nhiều, ánh mặt trời rọi vào
khiến nhiều người phải cầm cành cây vừa che cho đỡ nắng, vừa để nguỵ
trang chống máy bay. Nhưng làm thế thì hàng trước sẽ che lấp hàng sau,
