sang xin nhà bên cạnh thì bà hàng xóm làm khó dễ. Thế này thì tôi chẳng
cần xin nữa mà còn sang cho bà ấy táo để bà ta biết mặt”
.
Chứng kiến cảnh ấy, hai du khách người Anh không thể tin vào mắt
mình. Họ tặng hai vợ chồng già hai túi tiền vàng mà lòng rất vui và còn nói
rằng chuyến đi của họ thật vô cùng ý nghĩa.
Chắc bạn khó mà tin vào câu chuyện này nhưng tôi thì tin. Không bàn
đến ý nghĩa luân lý của câu chuyện mang đậm ý nghĩa nhân văn này, điều
mà chúng ta thấy được là trên đời có những người, bất kể chuyện gì xảy ra
với mình, bao giờ cũng nhìn thấy mặt tươi sáng của vấn đề và đó là một
trong những điều mà chúng ta sẽ bàn tới trong chương này.
Sau nhiều năm đi tìm câu trả lời cho vấn đề: yếu tố nào có tầm quan
trọng bậc nhất trong việc quyết định thành công của một học sinh, chúng tôi
hiểu ra rằng, thì ra yếu tố quyết định ấy, may thay, không phải là môi trường
và hoàn cảnh (điều kiện xã hội, hoàn cảnh xuất thân, nhà trường, bạn bè
v.v...) mà là nhận thức của học sinh đó về những việc xảy ra xung quanh
mình và cái cách mà cậu ta phản ứng lại với những sự việc đó. Tôi nói may
là vì, nếu thành công của một người chủ yếu phụ thuộc vào hoàn cảnh
khách quan, thì chẳng hóa một dòng họ giàu sang ở một đất nước thanh
bình sẽ giàu có đời đời kiếp kiếp sao? Ngược lại, những người nghèo khó
thì phải chịu phận nghèo từ đời này sang đời khác ư?
Thật ra đây cũng chẳng phải là phát hiện mới mẻ gì, từ rất lâu các cụ
ngày xưa đã nói, “Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời”. Yếu tố làm
nên sự thay đổi ấy chính là ở cách nghĩ, cách phản ứng của chủ thể đối với
khách thể (hoàn cảnh khách quan).
Có vô số minh chứng cho nhận định này. Tại sao cùng phận thi rớt mà
sĩ tử này mất hết tinh thần về nhà mang sách đi đốt, còn thí sinh khác lại
quyết tâm dùi mài kinh sử để thi đậu bảng vàng mới thôi?
