đúng, sai có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành tiêu chuẩn
trong quá trình phát triển về mặt đạo đức của con. Tuy nhiên tiêu
chuẩn cũng không hẳn là thứ đã được phân định rạch ròi mà ta
tuyệt đối không thể bước qua. Trẻ con thường thử vượt qua
những tiêu chuẩn để xác định sự tự tin của bản thân. Trong quá
trình tự suy xét và thử thách bản thân về đạo đức, có thể con sẽ
trở nên chín chắn ở một mức độ cao hơn. Việc kiểm soát quá chặt
chẽ tưởng như sẽ mang lại hiệu quả nhưng thực ra lại rất dễ thất
bại. Nhiều người vì lo sợ nên không dám vượt ra khỏi quy chuẩn
nhưng trong tâm hồn lại có nhu cầu mãnh liệt muốn vượt khỏi
giới hạn ấy.
Bố mẹ hãy nói với con rằng nói dối là không tốt. Tuy nhiên không
cần thiết phải nhấn mạnh thái quá. Bố mẹ cũng không cần cảm
thấy bị phản bội. Nhiều bố mẹ muốn con tuyệt đối lúc nào cũng
phải nói sự thật nhưng đây thực ra lại là tham vọng rất khó thực
hiện. Tất nhiên, hãy nói với con rằng bố mẹ mong muốn rằng
trong mối quan hệ gia đình, mọi người sẽ thành thật với nhau.
Hãy bộc lộ cho con thấy thái độ khoan dung để con sẵn sàng thể
hiện mọi suy nghĩ mà không phải lo lắng sợ sệt. Dù vậy việc mong
con thành thật với mình 100% vẫn là tham vọng quá lớn. Mục
tiêu chúng ta đặt ra chỉ nên là 95% thôi.
***
Em bé ở trong câu chuyện cũng vì bản thân mình đã hành động
sai nên mới lo sợ và nói dối để né tránh. Đầu tiên bố mẹ cần phân
biệt giữa “lời nói dối nguy hiểm” và “nói quanh co”. Việc cố ý lừa
dối người khác nhằm mưu cầu lợi ích riêng là lời nói dối nguy
hiểm. Nói quanh co là hành động không tốt nhưng không phải là
lỗi quá nghiêm trọng hoặc nguy hiểm. Người lớn cũng có nhiều
lúc như vậy. Khi vượt đèn đỏ và bị cảnh sát yêu cầu dừng lại, mọi
người thường nói rằng mình có việc gấp, mong cảnh sát bỏ qua
mặc dù thực ra chẳng có việc gì gấp cả. Không thể vì hành động
quanh co nhằm tránh sự bất lợi này mà kết luận người đó không
tốt. Tất nhiên nếu con hoàn toàn không gây ra lỗi lầm hoặc luôn
thành thật nhận lỗi trước những việc mình đã gây ra thì sẽ còn
tuyệt vời hơn.
424
