14
Trong phòng làm việc của ông chủ bút tờ "Tiếng Đàn", một tờ báo
lớn của phái tự do, có cuộc họp bất thường của tòa soạn. Vì kể từ hôm
qua đã có lệnh cấm các thứ rượu, cho nên ngoài món trà thường lệ của
tòa soạn ra, họ còn dọn thêm rượu cô-nhắc và rượu rum. Những ông
biên tập của phái tự do đều là những lão tướng râu ria, đang ngồi trong
mấy chiếc ghế bành sâu hút thuốc lá. Họ rất hoang mang. Các cộng tác
viên trẻ ngồi tản mác trên các bậu cửa sổ và trên chiếc đi-văng da nổi
tiếng, pháo đài của phe chống đối, mà một nhà văn tên tuổi có nói một
cách thiếu thận trọng là nó lắm rệp. Ông chủ bút là một người tóc bạc,
nước da đỏ đắn, phong thái như người Anh. Ông dùng một giọng chắc
nịch rõ từng chữ, đọc một trong những bài diễn văn kiệt xuất của ông,
vốn có nhiệm vụ vạch rõ và trên thực tế đã vạch rõ đường lối xử sự của
toàn thể giới báo chí tự do.
-... Nhiệm vụ của chúng ta nó phức tạp ở chỗ tuy không lùi lấy một
bước trong việc chống lại chính quyền Sa hoàng, chúng ta vẫn phải bắt
tay với chính quyền này khi đứng trước cái nguy cơ đe dọa sự toàn vẹn
của quốc gia Nga. Cử chỉ của chúng ta phải trung thực và thẳng thắn.
Vấn đề trách nhiệm của chính phủ Sa hoàng, đã lôi cuốn nước Nga vào
cuộc chiến tranh, trong giờ phút này là một vấn đề thứ yếu! Ta phải
chiến thắng đã, rồi sau đó mới xét xử những kẻ có tội. Thưa cái ngài,
trong khi chúng ta đang nói chuyện ở đây, thì trước thành Eraxnôxtav
đang diễn ra một trận huyết chiến: vì chiến tuyến đã bị chọc thủng, cho
nên đạo quân cận vệ của ta đã được điều đến. Kết quả của trận đánh ra
sao thì hiện nay chưa được rõ, nhưng có một điều ta cần nhớ là Kiev
đang lâm nguy. Không còn nghi ngờ gì nữa: chiến tranh không thể kéo
dài hơn ba bốn tháng, và dù thắng bại ra sao, chúng ta cũng sẽ kiêu
hãnh ngẩng cao mái đầu lên mà nói với chính phủ Sa hoàng: trong giờ
thử thách nghiêm trọng chúng tôi có quyền yêu cầu các ngài đền đáp...
Một trong những biên tập viên kỳ cựu nhất, Bôlôxvelôv, chuyên viết
về vấn đề nông phố, không tự chủ được nữa, nổi khùng quát lên:
