32
Têlêghin về Moxkva được năm hôm thì nhận được một tờ công lệnh
từ Pêtrôgrad gửi tới yêu cầu chàng đến trình diện ở nhà máy Baltic. Nỗi
vui mừng khi nhận được lệnh này, buổi còn lại ngày hôm ấy mà chàng
đã cùng Đasa đi mua sắm lăng xăng ở ngoài phố, những phút từ biệt
vội vàng trên sân ga Nikôlaievxki, rồi sau đó là cái buồng hạng nhì trên
xe hỏa với cái lò sưởi kêu lách tách tỏa ra một hơi ấm khô, và cái gói
nhỏ buộc ruy-băng mà chàng tìm thấy trong túi, trong có hai quả táo,
một tấm sô-cô-la và mấy cái bánh nướng - tất cả những cái đó đều như
trong giấc mộng. Ivan Ilyits cởi khuy áo dạ, duỗi thẳng chân ra, và
không sao xóa được cái nụ cười hết sức ngu xuẩn cứ phảng phất trên
gương mặt, chàng nhìn người hành khách cùng buồng ngồi đối diện -
một cụ già lạ mặt, đeo kính, dáng nghiêm nghị...
- Ông từ Moxkva lên phải không ạ? -cụ già hỏi.
-Vâng, từ Moxkva. - "Moxkva"! Trời ơi, sao mấy tiếng ấy huyền
diệu, đáng yêu đến thế!... Những đường phố tràn ngập nắng thu, những
chiếc lá vàng sột soạt dưới chân, nàng Đasa nhẹ nhàng, thanh tú đang
bước trên lớp lá vàng ấy, giọng nói thông minh, trong trẻo của nàng
chàng chỉ nhớ giọng chứ lời lẽ thì chàng chẳng nhớ lấy một câu nào -
và mùi hương của đóa hoa ấm áp luôn luôn phảng phất quanh người
nàng mỗi khi chàng cúi xuống hôn tay nàng.
-Một thành phố cuồng loạn, đúng là một thành Xôđôm! - cụ già nói:
- Tôi đã sống ba năm ở Moxkva... Tôi đã trông thấy đủ điều... - cụ
chạng hai chân đi ủng có lớp bọc cao su rất cao và nhổ xuống sàn. - Ra
đường thì cứ thấy người chạy đi chạy lại cuống cuồng... Ban đêm thì
ánh đèn lóa mắt, biển quảng cáo lập lòe, tiếng ồn nhức óc, tất cả đều
quay cuồng rối rít. Người đông như kiến... Thật là vô nghĩa!! Phải,
Moxkva là thế đấy... Cái rốn của đất nước là thế đấy... Tôi chỉ thấy một
cảnh chạy vạy điên rồ, vô nghĩa lý. Anh bạn trẻ, anh có ra trận, có bị
thương phải không?... Tôi nhìn qua một cái là biết ngay... anh thử nói
cho già này nghe: chẳng lẽ máu dân ta phải đổ ngoài mặt trận vì những
