- Ông ngồi dưới bụng bò mà triết lý đấy thôi.
- Cô bạn nhỏ ạ, với một cựu giáo sĩ, cô đừng dại dột đi tranh luận thì
hơn, không cãi nổi đâu. Ông ta cầm lấy cái xô và cùng Đasa ra khỏi
chuồng bò, đi vào nhà. Rồi ông ta lấy củi ra, ngồi chẻ.
- Triết lý là sự rong chơi vô bổ của tư duy. Yôhann Ghêorg Haman,
được mệnh danh là nhà pháp sư phương bắc, có khẳng định rằng: "Sự
tồn tại của bản thân ta và của các sự ở ngoài ta không thể nào chứng
minh được, chỉ có cách là tin hay không tin mà thôi...". Thế nếu không
tin, thì thế giới không tồn tại hay sao? Chẳng có cô, mà cũng chẳng có
tôi? Và đây không phải là thanh củi, mà là con số không? Ta sẽ rán
trứng bằng con số không hay sao?
Ông xếp mấy thanh củi chẻ nhỏ trên miệng lò, moi mấy cục than
hồng trong lò ra và bắt đầu thổi phù phù cho nó bốc lửa lên.
- Triết lý của cuộc sống thì lại là chuyện khác, Đarya Đmitrievna ạ.
Hãy nghiên cứu cuộc sống, tìm hiểu nó và làm chủ nó... Không có sự
can thiệp của trí tuệ cao cả thì cuộc sống đi theo những con đường sai
trái. Sự tồn tại của tôi là một sự kiện chắc chắn nhất và riêng đối với tôi
là một sự kiện tối quan trọng. Và vì tôi cởi mở và tôi ham biết, cho nên
cái gì tôi cũng muốn thấy, cái gì tôi cũng muốn hiểu. Và chẳng bao lâu
nữa tôi sẽ hiểu được một phần lớn trong những điều đang diễn ra quanh
tôi và đang xảy đến với bản thân tôi, vì đó không phải là những hiện
tượng tự phát, mà được lý tính của con người chỉ đạo. Tôi chưa có dịp
nói chuyện với chính ủy của ta lần nào. Mà nói chuyện với anh ta tôi
cũng chưa thích, tôi thích nói chuyện với người mặc thường phục, đầu
to như thế này này... Giá được ngồi một buổi với một người như thế...
Đarya Đmitrievna, cô chạy ra phía cuối sân, có cái nhà kho con con ở
đấy, lúc nãy tôi đã để ý, hơn nữa đã bẻ cái khóa cửa ra rồi. Cô vào mà
lấy ít bột, ấy, độ hai vốc...
Bữa ăn sáng đã dọn lên. Đasa cứ chắc mẩm là Ivan Ilyits sắp về ngay
bây giờ, nhưng mãi chẳng thấy. Thay cho chàng là một chiến sĩ khoác
