Cậu có để ý rằng, bên ngoài, gần các comida de santo, có một bức tượng sắt nhỏ,
một loại quỷ sứ với cái cào, và dưới chân có đồ cúng không? Đó là Exu, rất hùng
mạnh trong umbanda nhưng trong candomblé thì không. Tuy nhiên, candomblé
vẫn kính trọng vị thần ấy như một hình tượng thoái hóa của thần Mecury. Trong
umbanda, người ta mời gọi Exu giáng về, nhưng ở đây thì không. Tuy nhiên, vị
thần này vẫn được đối xử nồng nhiệt. Nhưng ai mà biết được. Hai bạn thấy cái
tường ở kia không?” Ông ta chỉ vào những bức tượng nhiều màu mô tả một
người Indio trần truồng và một nô lệ da đen, đang ngồi, mặc đồ trắng đang hút
tẩu. “Họ là một caboclo
và một preto velho
, linh hồn của những người đã
khuất. Rất quan trọng trong nghi thức umbanda. Họ đang làm gì ở đây? Nhận
lòng tôn kính. Họ không được dùng tới, bởi vì candomblé chỉ vui vầy trong
những mối quan hệ với các orixá Phi châu, nhưng họ không vì thế mà bị gạt ra
ngoài.”
“Vậy đâu là điểm chung của tất cả những nhà thờ ở đây?”
“Ồ, trong nghi thức của tất cả các giáo phái Brazil gốc Phi, những người đã
được thụ giáo đi vào tình trạng nhập đồng và cơ thể họ được những đấng cao hơn
chiếm hữu. Trong candomblé, những đấng này là các orixá còn trong umbanda
thì là linh hồn của những người đã khuất.”
“Tôi đã quên mất chính đất nước mình và dòng giống của mình,” Amparo
nói. “Chúa ơi, một chút châu Âu và một chút duy vật lịch sử, thế là tôi lãng quên
hết thảy, những câu chuyện tôi từng nghe bà mình kể lại...”
“Chủ nghĩa duy vật lịch sử?” Agliè mỉm cười. “Ồ phải, chắc tôi từng nghe
nói tới nó. Một giáo phái Khải huyền xuất phát từ vùng Trier
. Tôi nói có đúng
không?”
Tôi siết cánh tay Amparo. “No pasarán
, cưng à.”
“Chúa ơi,” nàng lẩm bẩm.
Agliè lặng thinh quan sát đoạn thì thầm chớp nhoáng giữa chúng tôi.
“Những quyền năng của thuyết nhất thể là vô hạn, bạn thân mến ạ. Tôi có nên kể
cho các bạn một phiên bản chính trị của toàn bộ câu chuyện này không? Về mặt
pháp lý, nô lệ được trả tự do từ thế kỷ 19, nhưng tất cả những kho tư liệu về buôn
nô lệ đều bị đốt bỏ nhằm xóa đi vết nhơ của một thời chiếm hữu nô lệ. Về mặt
chính thống, nô lệ được giải phóng, nhưng quá khứ của họ cũng đã mất. Không
