Sau ngày 9-3-1945 hai miền Trung-Việt và Bắc-Việt đã được giao trả
lại cho chính-phủ Việt Nam lúc đó là chính-phủ Trần-Trọng-Kim. Chỉ còn
Nam-Việt thì bị đặt dưới quyền cai trị của thống-đốc Nhựt là Minoda.
Ngày 2 tháng 8 năm 1945 nhà cầm quyền Nhật ở Côn-Đảo cho phép
các phạm-nhân tổ chức một buổi lễ long trọng tại sân vận động Côn-Lôn
mệnh danh là Lễ Độc-Lập để ăn mừng sự giao trả nền độc lập lại cho chính-
phủ Việt Nam.
Trước mặt gần 6000 tù chính-trị phạm lẫn thường-phạm, viên Tham tá
Lê-Văn-Trà thay mặt nhà cầm quyền Nhựt lên diễn đàn đọc đạo Dụ của
Chính-Phủ Nam Triều ân xá tất cả 1800 Chính-trị phạm không phân biệt tả
khuynh hay hữu khuynh. Ông nói : « Các chính trị phạm kể từ ngày nay
được chính-phủ Việt-Nam trả lại quyền tự do và được coi như mọi người
dân khác trong nước. Trái lại, những thường phạm thì không được hưởng ân
huệ này, vì bất cứ dưới chính thể nào, thường phạm vẫn là người có tội ».
Sau buổi lễ ấy, tham-tá Lê-Văn-Trà được chánh thức giữ chức giám-
đốc quần đảo và đề lao Côn-Lôn.
Vị giám lại-ngục Hilaire, các lại ngục người Pháp hoặc người Ấn có
Pháp tịch đều nghỉ việc, ở riêng một khu và chờ ngày đưa về Saigon.
Vì có những việc trả thù, trả oán giữa các phạm nhân với lại-ngục
người Pháp và người Ấn có Pháp tịch-đoàn thể các lại ngục nhất tề xin nhà
cầm quyền Nhựt sớm cho họ về Saigon, mau chừng nào hay chừng ấy. Vài
tuần sau họ được đưa về Saigon, ngoại trừ một ít phạm nhân người Pháp coi
Sở Lưới và một vài lại ngục người Việt có Pháp tịch còn ở lại mà thôi.
Ngày 6 tháng 8 năm 1945, hai thành phố Nhật là HIROSHIMA và
NAGASAKI bị hai trái bom nguyên tử, thiêu hủy số người chết ở hai nơi lên
đến 200.000 người. Thấy thế Nhật Hoàng bèn xin đầu hàng vô điều kiện.
Vì lẽ đó mà quân Nhật đang trấn đóng ở Côn-đảo bỗng nhiên có lịnh
triệt thoái. Đêm 24 tháng 8 năm 1945 nhằm ngày 17 tháng 7 âm lịch, hồi 11
giờ khuya toán quân Nhật nói trên xuống hai chiến hạm cỡ nhỏ về Saigon và
