CÔN LUÂN - Trang 677

Bất tri Chu dã.
Nga nhiên giác, tắc cừ cừ nhiên Chu dã.
Bất tri Chu chi mộng vi hồ điệp dư?
Hồ điệp chi mộng vi Chu dư?
Chu dữ hồ điệp tắc tất hữu phân hĩ.
Thử chi vị vật hóa.
[Trang Tử, Tề Vật Luận]
Xin tạm dịch:
Có một lần Trang Chu mơ hoá bướm
Lượn bay như cánh bướm
Rất là thích thú!
Chẳng biết bướm là Chu
Chợt tỉnh dậy thấy Chu lại là Chu
Không biết trong mơ Chu biến thành bướm?
Hay trong mơ bướm biến thành Chu?
Nhưng giữa Chu và bướm phải có sự khác biệt.
4. Thích Già nhập diệt: nói về việc đức phật Thích Ca Mâu Ni thiền định để
tìm chân lý.
Thích Ca Mâu Ni là hoàng tử con của vua Tịnh Phạn (Suddhodana) và
Hoàng Hậu Ma-Da (Maha Maya). Sau khi từ bỏ giàu sang đi tìm đạo, Ngài
nhận thấy rằng không ai có thể dẫn dắt Ngài đến thành tựu vì những vị mà
Ngài đã học vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa thoát khỏi vô minh. Từ đó
Thái tử không tìm thầy học đạo nữa, mà tự mình đến chỗ thanh vắng để tự
suy nghĩ tìm tòi chơn lý.
Sau 6 năm tu khổ hạnh, thân mình của Ngài chỉ còn da bọc xương, hơi thở
yếu ớt, gần như cái chết sắp đến mà Ngài vẫn chưa đạt được cứu cánh.
Bỗng nhiên có một ông tiều đến gần chỗ Ngài đang thiền định, mang theo
một cây đàn, lên dây đàn, đàn một khúc rất hay, đến lúc hay nhất thì dây
đàn bỗng đứt, tiếng đàn im bặt. Ông tiều nối lại dây đàn, lên dây cho đúng,
rồi lại đàn, đàn đến khúc hay nhất thì dây đàn lại đứt. Đứt rồi lại nối, nối rồi
lên dây trở lại và đàn. Làm ba hiệp như vậy. Thái tử đang trì định phải bực
bội tỉnh hồn than rằng: