ví dụ rõ nét: Những thành tựu không ngờ xuất phát từ một quá trình thành
công, chẳng hạn như quá trình thu nhỏ, được lặp đi lặp lại không ngừng.
80% vụn vặt có vẻ như bỏ đi, nhưng nếu chúng ta xem đó là một quá
trình “động” chứ không “tĩnh”, thì mỗi 80% đều cần thiết. Nếu không có số
nhiều vụn vặt này thì số ít quan trọng không thể nổi bật lên được.
Cuộc sống là một cuộc thí nghiệm. Trừ phi đi hết mọi con hẻm cụt, nếu
không thì chúng ta sẽ không bao giờ biết được rằng có những con hẻm
không hề cụt chút nào. Chúng ta bị kẹt trong một mê cung – nguyên lý
80/20 chính là tấm bảng chỉ đường hướng dẫn lối ra cho chúng ta.
Sự lựa chọn của tự nhiên và “gen kinh doanh”
Bản chất của tự nhiên là thiếu hiệu quả, nhưng điều đó không thành vấn
đề. Hệ sinh thái phức tạp với vô số sinh vật khác nhau đã phát triển như thế
nào? Chúng đã trải qua hàng tỷ tỷ mê cung và hẻm cụt, không kể xiết bao
nhiêu sinh vật đã sống và chết đi lãng phí, nhưng qua đó, từ từ, chầm chậm,
“số ít quan trọng” dần dần xuất hiện giữa “số nhiền vụn vặt”.
Nhà sinh vật học Richard Dawkins ước tính lịch sử đã chứng kiến
“khoảng ba tỷ nhánh của dòng sông DNA”, ba tỷ loài vật khác nhau. Cứ
mỗi 100 loài vật, 99 loài đã sống và đã tuyệt chủng, chỉ còn lại một loài tồn
tại cho đến ngày nay. Đây là một mối quan hệ 99/1 – mỗi câu chuyện thành
công tốn đến 99 bản nháp.
Lý thuyết kỳ diệu của Charles Darwin về sự lựa chọn của tự nhiên vào
năm 1859 chính là một điển hình cho thấy nguyên lý 80/20 đã hoạt động
như thế nào trong suốt mọi thời đại. Số nhiều vụn vặt – những mẩu vật
không thành công – đã chết đi dọn đường cho một số ít quan trọng những
mẩu thử thành công. Những mẩu thử này sản sinh ra nhiều biến thể khác, và
môi trường lựa chọn một số ít trong chúng để tồn tại rồi sản sinh nhiều biến
thể khác nữa. Và cứ như thế, dây chuyền này không bao giờ kết thúc.
Quá trình động 80/20 của sự lựa chọn tự nhiên là một biện pháp khả thi
bất ngờ để xem xét các ý tưởng. Gen di truyền chính là động cơ thúc đẩy
quá trình tái sinh của sự lựa chọn tự nhiên. Thật sự gen thuần túy là các
thông tin – chúng là những ý tưởng – và các ý tưởng làm việc như các gen.
