Những người phản đối chủ nghĩa gia trưởng cho rằng con người
luôn thực hiện xuất sắc các lựa chọn của mình, hoặc nếu không
muốn nói xuất sắc thì họ cũng làm điều đó tốt hơn bất cứ sinh
vật nào khác. Không rõ họ đã từng nghiên cứu về kinh tế học hay
chưa, nhưng nhiều người dường như cứ bám vào ý nghĩ về homo
economicus, hay con người kinh tế - một khái niệm mà từng người
trong chúng ta thường nghĩ và chọn đúng như thế, và thế là nó phù
hợp với hình ảnh giáo khoa của con người được các nhà kinh tế học
định nghĩa.
Nếu bạn đọc các sách giáo khoa về kinh tế học, bạn sẽ thấy
con người kinh tế có cách tư duy giống như Einstein, có khả năng
lưu trữ thông tin như máy chủ Big Blue của IBM và thể hiện sức mạnh
ý chí của họ như Mahatma Gandhi. Nhưng con người chúng tôi đề
cập ở đây không phải thế. Con người của chúng tôi hay bị bối rối
trước một phép chia có nhiều chữ số, nếu lúc đó họ không có một
cái máy tính cầm tay, đôi khi họ còn quên cả ngày sinh của
vợ/chồng mình và thường say túy lúy vào ngày đầu năm mới. Họ
không phải là homo economicus - con người kinh tế, mà họ là homo
sapiens - con người tiến hóa, hay con người thông minh. Để việc sử
dụng các từ La-tinh ở mức ngắn gọn tối thiểu, từ đây chúng ta
thống nhất gọi hai đối tượng nghiên cứu ảo và thật này là Econ và
Con người.
Nguồn thông tin cơ bản của chúng ta ở đây chính là khoa học về
sự lựa chọn, bao gồm những nghiên cứu thận trọng của các nhà khoa
học xã hội trong hơn bốn thập kỷ vừa qua. Những nghiên cứu đó đã
nêu lên nhiều vấn đề nghiêm trọng về tính hợp lý của rất nhiều
kiểu phán đoán và quyết định mà con người thực hiện hàng ngày. Để
được xem là Econ, con người không cần phải đưa ra những nhận
định hoàn hảo (điều này đòi hỏi sự toàn tri
), nhưng họ cần đưa ra
những ước đoán không định kiến. Có nghĩa là, ước đoán có thể sai,
