lại khá mơ hồ trong các nghề tự do. Nếu con anh học nghề đóng giày dép,
chắc chắn con anh sẽ làm được một đôi giày, nhưng nếu anh gửi con đi học
luật thì trong 20 người mới có 1 người sẽ trở thành tài giỏi để có thể kiếm
sống bằng nghề đó. Trong cuộc xổ số hoàn toàn công bằng, những người
được giải tất phải thu hết các số tiền mà rất nhiều người khác mất. Trong
một nghề nghiệp mà trong 20 người chỉ có 1 người thành công, thì người
thành công đó phải giành tất cả những gì đáng lẽ 20 người kia cũng phải
đạt được. Một cố vấn pháp luật, tuổi khoảng chừng xấp xỉ tứ tuần, bắt đầu
có thể làm được việc trong ngành của mình, tất phải nhận được sự đền bù
không những cho chính những cố gắng học hành của ông ta mà còn của 20
người khác đã thất bại, không thể đóng góp gì cho ngành mà họ đã theo
học. Số tiền thù lao trả cho viên cố vấn pháp luật dù lớn đến đâu, thì sự đền
bù thực sự của các khoản tiền thù lao đó không bao giờ xứng với sự thành
đạt của ông ta. Hãy tính toán những gì có thể thu thập được hàng năm và
những gì chi tiêu cũng trong năm đó bởi tất cả những người thợ ở một nơi
nào đó trong một nghề, chẳng hạn nghề đóng giày dép hoặc nghề dệt, ta sẽ
thấy số tiền thu nhập luôn luôn vượt quá tiền chi. Nhưng hãy làm một phép
tính như vậy đối với các cố vấn và sinh viên luật, bạn sẽ thấy những số tiền
thu nhập hàng năm của họ chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ so với số tiền chi tiêu
hàng năm, mặc dù ta vẫn đánh giá cao nghề luật. Vì thế cuộc xổ số về luật
hẳn chưa phải là một cuộc xổ số hoàn toàn công bằng, và nghề luật cũng
giống như các nghề tự do và danh giá khác, đứng về mặt thu nhập bằng
tiền, rõ ràng là được đền bù chưa đủ.
Các nghề đó, tuy nhiên, vẫn cứ giữ mức phát triển cùng với các ngành
nghề khác, và, bất kể những sự nản lòng này, mọi người hào phóng và có
tinh thần tự do đều đổ xô vào các nghề tự do này. Có hai nguyên nhân khác
nhau khiến họ muốn thực hiện lòng ham muốn của họ. Thứ nhất, lòng ham
muốn tiếng tăm kèm theo tính ưu tú của nghề nghiệp, và thứ hai, lòng tin
tưởng tự nhiên mà mỗi người ít nhiều không những đặt vào chính khả năng,
mà còn vào vận may riêng của mình nữa.
Sự xuất sắc và sự trội hơn trong bất kỳ nghề nghiệp nào, mà rất ít
người đạt được dù chỉ ở mức độ bình thường, là dấu hiệu có tính quyết định
