luôn tăng hay là khi số lao động được tuyển dụng mỗi năm tăng đáng kể.
Khi của cải của xã hội trở thành tĩnh lập, thì tiền công lao động tất nhiên bị
giảm tới mức chỉ còn vừa đủ để nuôi sống gia đình hoặc để tiếp tục nòi
giống của người lao động. Khi xã hội bị sa sút, thì tiền công còn giảm thấp
hơn mức đó nữa. Tầng lớp điền chủ có thể giành được nhiều lợi ích hơn
tầng lớp lao động khi xã hội trở nên phồn vinh, trù phú. Nhưng mặc dù lợi
ích của người lao động gắn bó chặt chẽ với lợi ích chung của xã hội, họ
không thể hiểu nổi cái lợi ích chung đó là thế nào hoặc không hiểu rõ mối
liên quan giữa lợi ích xã hội với lợi ích của họ. Họ không có điều kiện và
thời gian để tìm hiểu mối liên hệ đó, và nếu như họ có thông tin đầy đủ thì
nên giáo dục và tập quán quen thuộc của họ cũng không cho phép họ xét
đoán và đánh giá được. Trong các cuộc bàn luận công cộng, tiếng nói của
họ chẳng được ai chú ý nghe, và hơn nữa chẳng ai thèm để ý tới, trừ một
vài trường hợp đặc biệt, khi họ kêu ca và làm ầm ĩ gây nên sự chú ý của dư
luận, và các yêu sách của họ được sự ủng hộ của giới chủ, không phải vì lợi
ích của người lao động, mà chính vì lợi ích riêng tư của giới đó.
Giới chủ tạo thành tầng lớp thứ ba tức là những người sinh sống bằng
lợi nhuận. Chính tiền vốn, mà giới này bỏ ra, đem lại lợi nhuận là động cơ
hoạt động chính của phần lớn lao động hữu ích của xã hội. Các kế hoạch,
dự án sử dụng tiền vốn của giới chủ đều điều chỉnh và chỉ đạo tất cả các
khâu hoạt động quan trọng nhất, và nhằm thu được số lợi nhuận đã dự tính.
Nhưng tỷ suất lợi nhuận, không giống như tiền thuê đất và tiền công lao
động, không tăng lên cùng với sự phồn vinh và hạ xuống cùng với tình
trạng sa sút của xã hội. Trái lại, tỷ suất lợi nhuận thường thường thấp hơn
tại các nước giàu và cao hơn tại các nước nghèo, và lợi nhuận luôn luôn ở
vào mức cao nhất tại các nước đang lao nhanh nhất vào tình trạng suy
thoái. Vì vậy, lợi ích của giới chủ không có mối liên hệ với lợi ích chung
của toàn xã hội, như lợi ích của hai tầng lớp nói trên. Các nhà buôn và các
chủ xưởng chế tạo công nghiệp là hai loại người chuyên sử dụng số tiền
vốn lớn nhất mà họ có, và do sự giàu có đó, họ được nhiều người kính nể
và trọng vọng. Vì suốt đời họ tính toán những kế hoạch, dự án mà họ thực
hiện vì mục đích thu được lợi nhuận cao nhất, cho nên họ luôn luôn tỉnh
