tượng như vậy. Nếu chúng ta hỏi một người giàu có và thận trọng, khôn
ngoan xem ông ta muốn cho loại người nào vay, người đi vay để sử dụng
tiền vào việc kinh doanh sinh lợi hay người đi vay để tiêu phí vô ích, ông ta
chắc sẽ cười chúng ta sao lại hỏi một câu ngớ ngẩn như vậy. Ngay cả
những người đi vay, số người căn cơ, tiết kiệm và chăm chỉ làm ăn bao giờ
cũng vượt đáng kể số người lười biếng, chỉ biết ăn tiêu hoang phí.
Những người đi vay, mà không cần phải xem xét họ có dùng tiền vào
việc kinh doanh sinh lợi không, là những người quý phái ở nông thôn vì họ
vay tiền có thế chấp. Họ thường ít khi vay để dùng cho việc chi tiêu. Người
ta có thể nói rằng những người đó đã chi dùng xong rồi mới đi vay để trả.
Họ thông thường mua chịu để tiêu dùng một số lượng lớn hàng hóa, và
những người buôn bán sẵn sàng ứng trước cho họ để lấy tiền sau, cho nên
khi đến hạn trả tiền mua hàng, những người quý phái đó buộc phải đi vay
trả lãi để thanh toán nợ với các chủ hiệu buôn. Số tiền đi vay chỉ là để hoàn
lại cho số tiền mua hàng mà các nhà quý phải đó thấy tiền cho thuê ruộng
đất không đủ để trả. Vậy đây là trường hợp vay tiền không phải để chi tiêu
cho những nhu cầu trước mắt mà chỉ là để hoàn lại cho số tiền mua hàng từ
trước mà thôi.
Hầu hết các khoản cho vay lấy lãi thường dùng tiền, hoặc tiền giấy
hoặc vàng, bạc. Nhưng cái mà người đi vay thực sự muốn có không phải là
tiền mà là giá trị của số tiền cho vay, và nói cho đúng ra, là số hàng hóa mà
số tiền cho vay có khả năng mua được. Nếu người đi vay sử dụng số tiền
vay như một số tiền vốn để chi dùng trước mắt thì đó chỉ là những hàng hóa
mà người đi vay có thể đưa vào quỹ vốn tiêu dùng. Nếu người đi vay sử
dụng số tiền vay làm tiền vốn để thuê mướn lao động sản xuất thì đó chỉ là
những hàng hóa mà thợ làm thuê dùng như là công cụ, nguyên vật liệu,
lương thực – thực phẩm cần thiết để tiến hành sản xuất. Vậy thông qua số
tiền cho vay, người cho vay trao cho người đi vay quyền đối với một phần
nào đó sản phẩm hàng năm thu được từ ruộng đất và sức lao động trong
nước để người đi vay sử dụng theo ý muốn.
Số vốn thường thường thể hiện bằng tiền và dùng cho vay để lấy lãi ở
bất kỳ nước nào đều không bị điều chỉnh bởi giá trị của tiền tệ, dù là tiền
