định. Và vì vẫn số tiền đó có thể dùng như một công cụ để cho vay nhiều
lần khác nhau và không những chỉ là ba lần mà có thể tới 30 lần làm tăng
giá trị thực tế của chúng, cho nên cũng có thể liên tục dùng số tiền đó làm
công cụ để trả nợ.
Một số tiền vốn cho vay lấy lãi theo cách này có thể được coi như một
việc chuyển nhượng từ người cho vay tới người đi vay một phần đáng kể
nào đó số sản phẩm hàng năm với điều kiện là người đi vay, trong thời hạn
cho vay, hàng năm sẽ chuyển nhượng lại cho người có tiền cho vay một
phần nhỏ hơn gọi là tiền lãi, và khi hết hạn thì hoàn lại một phần cũng bằng
số đã được chuyển nhượng cho người đi vay ngay từ ban đầu, gọi là sự
hoàn lại số tiền nợ. Mặc dù tiền bằng giấy bạc hay bằng kim loại thường
thường được dùng như chứng thư chuyển nhượng một phần nhỏ hay phần
lớn sản phẩm, tiền tự nó hoàn toàn khác với cái mà nhờ nó mới được
chuyển nhượng.
Cái gọi là tiền lãi (lợi tức cho vay) thường tăng theo cùng một tỷ lệ
tăng với phần sản phẩm hàng năm thu hoạch được từ ruộng đất hoặc làm ra
từ bàn tay lao động và dùng để hoàn lại một số tiền vốn nào đó. Mức gia
tăng số vốn đặc biết đó mà nhờ nó người chủ sở hữu mong nhận được một
số tiền lời mà không phải bận tâm tự mình sử dụng vốn vào công việc kinh
doanh, tất nhiên là kéo theo mức gia tăng chung của vốn, hay nói một cách
khác, khi tiền vốn tăng thì số lượng tiền vốn cho vay lấy lãi cũng tăng dần
lên ngày càng nhiều hơn.
Khi số lượng tiền vốn dùng để cho vay lấy lãi tăng lên, thì tiền lãi, hay
cái giá phải trả cho việc sử dụng tiền vốn đó, tất yếu phải giảm xuống,
không những do những nguyên nhân mà làm cho giá thị trường của hàng
hóa giảm xuống khi số lượng của chúng tăng lên, mà còn do những nguyên
nhân khác đặc thù cho trường hợp đặc biệt này. Khi các khoản tiền vốn
tăng lên ở bất kỳ nước nào, lợi nhuận có thể thu được khi sử dụng các
khoản tiền vốn đó, tất yếu phải giảm đi. Dần dần ngày càng trở nên khó
khăn hơn trong việc tìm ra một phương pháp sinh lợi để sử dụng một số
tiền vốn mới. Cũng từ đó nẩy sinh ra sự cạnh tranh giữa các khoản tiền vốn
khác nhau, người chủ sở hữu của số tiền vốn này tìm mọi cách giành được
