CỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC - Trang 395

giấy hay tiền kim loại, dùng làm công cụ cho vay lấy lãi ở nước đó, mà bởi
giá trị của phần sản phẩm hàng năm mà ngay sau khi thu hoạch được từ
ruộng đất hay bằng sức lao động được dành không chỉ để hoàn lại một
khoản tiền vốn mà là một khoản tiền vốn mà người chủ không bận tâm đến
việc sử dụng nó. Vì các khoản tiền vốn như vậy thường được đem cho vay
và hoàn lại bằng tiền, cho nên được gọi là lợi tức tiền cho vay. Nó rõ ràng
khác hẳn không những với lợi tức từ ruộng đất và còn cả với lợi nhuận
thương mại và công nghiệp, vì các khoản lợi tức này người chủ kiếm được
do chính họ sử dụng tiền vốn. Trong vấn đề lãi thu được từ tiền vốn cho
vay, tiền chỉ là một chứng thư chuyển nhượng vốn từ một người này sang
một người khác, vì người chủ số tiền đó không muốn tự mình sử dụng để
sinh lợi. Các khoản tiền vốn cho vay đó có thể lớn hơn trong bất kỳ tỷ lệ
nào so với số lượng tiền dùng làm công cụ để chuyển nhượng các số tiền
vốn đó, vì vẫn lượng tiền đó được sử dụng để cho vay nhiều lần khác nhau,
cũng như để mua nhiều lần khác nhau. Ví dụ, ông A cho ông W vay 1.000
bảng, với số tiền này ông W ngay lập tức mua của ông B một số hàng hóa
trị giá 1.000 bảng. Ông B ngay sau đó, vì không cần đến số tiền này, nên đã
cho ông X vay, và với số tiền đó, ông X ngay lập tức mua của ông C một số
hàng trị giá đúng 1.000 bảng. Cũng như trên, ông C, cũng vì lí do không
cần đến số tiền thu được, đã cho ông Y vay, và ông này lại mang số tiền
vay đó mua hàng của ông D. Với cách luân chuyển như vậy, chỉ trong vòng
một ít ngày, cũng những đồng tiền đó, hoặc bằng giấy hoặc bằng kim loại,
đã được sử dụng như một công cụ cho ba lần cho vay và ba lần mua hàng
khác nhau, mỗi lần cho vay hoặc mua đều có giá trị bằng tổng số những
đồng tiền nói trên. Những gì mà ba người có tiền A, B và C chuyển nhượng
cho ba người đi vay W, X, Y là khả năng mua số hàng mà họ cần. Cả giá trị
lẫn công dụng của số tiền cho vay là ở trong khả năng này. Số vốn mà ba
người có tiền mang cho vay ngang với giá trị số hàng hóa mua được với số
tiền vay đó và ba lần lớn hơn giá trị số tiền dùng để mua hàng. Các khoản
cho vay đó có thể coi như hoàn toàn được bảo đảm, vì số hàng mà những
người vay tiền đã mua, được sử dụng sao cho sau một thời hạn nào đó sẽ
mang lại một giá trị tương đương cộng thêm một khoản lợi nhuận nhất