đó không có đủ tiền vốn để chuyên chở sản phẩm của họ làm ra tới các thị
trường xa mà ở đó có nhu cầu tiêu dùng và sử dụng. Nếu như có các nhà
buôn như vậy, họ chỉ là những đại lý của các nhà buôn giàu có hơn hiện
đang cư trú ở một vài thành phố buôn bán lớn.
Khi tiền vốn của bất kỳ nước nào không đủ để phục vụ cho ba mục
đích đó, thì tùy theo tỷ lệ, khi một phần lớn của số vốn đó được sử dụng
cho sản xuất nông nghiệp thì nó huy động được một số lượng lớn lao động
sản xuất ở trong nước, và việc huy động số lớn nhân công lao động đó sẽ
tăng thêm rất nhiều giá trị cho sản phẩm hàng năm của xã hội. Sau nông
nghiệp, số vốn dùng cho công nghiệp cũng huy động rất nhiều nhân công
vào sản xuất và làm tăng rất nhiều giá trị cho sản phẩm hàng năm. Chỉ
riêng số vốn dùng cho ngành xuất khẩu là có ít tác dụng nhất so với bất kỳ
trong ba cách nói trên.
Thực vậy, đất nước chưa đạt đến mức độ giàu có mà nó tất nhiên
mong muốn được như vậy, cho nên không thể nào có đủ số vốn cần thiết
cho cả ba hướng hoạt động. Tuy nhiên, tìm cách quá sớm thực hiện cả ba
hướng hoạt động khi số vốn thực sự chưa có đủ, thì tất nhiên không phải là
cách làm ngắn nhất đối với một xã hội, kể cả đối với từng cá nhân cũng
vậy. Phải nhận thức rằng mọi số vốn của các cá nhân trong một nước cũng
có những hạn chế nhất định chẳng khác gì số vốn của một cá nhân riêng lẻ
và chỉ thực hiện được một vài mục đích thôi. Số vốn của tất cả các cá nhân
trong một nước cũng tăng lên như số vốn của từng cá nhân do quá trình tích
lũy và góp thêm từ những gì họ dành dụm được trong tổng số tiền thu nhập
của họ. Tổng số vốn của một nước chỉ có thể tăng ở mức nhanh nhất khi
được sử dụng theo cách mà đem lại số thu nhập lớn nhất cho toàn dân, vì
như vậy họ mới có thể để dành những số tiền tiết kiệm lớn nhất. Nhưng thu
nhập của mọi người dân trong một nước tất yếu phải tỷ lệ với giá trị sản
phẩm hàng năm thu được từ ruộng đất và lao động của chính họ.
Nguyên nhân chính của sự tiến bộ nhanh chóng ở các thuộc địa của
nước Anh tại Châu Mỹ trên con đường tiến tới sự giàu có và phồn vinh là
do họ sử dụng toàn bộ số vốn có trong tay vào sản xuất nông nghiệp. Tại
các thuộc địa đó chẳng hề có một xưởng sản xuất, chế tạo có tính chất công
