các xưởng sản xuất công nghiệp cần phải tìm đến ngành ngoại thương để
xuất khẩu hàng hóa, dù chỉ bán với lợi nhuận tương đương hoặc gần bằng
như trước. Nhưng xuất khẩu bằng tiền vốn nào, tiền vốn nước ngoài hay
tiền vốn trong nước, điều đó không quan trọng gì lắm.
Nếu một xã hội không có đủ số vốn cần thiết để đẩy mạnh công việc
cày cấy trồng trọt trên toàn bộ số đất đai có sẵn trong nước và chế biến toàn
bộ sản phẩm thô trong nước thì tốt hơn và có lợi hơn là nên xuất khẩu ra
nước ngoài các sản phẩm thô bằng tiền vốn của nước ngoài để sử dụng toàn
bộ số vốn của xã hội vào những mục đích có lợi hơn. Sự giàu có của nước
Ai Cập cổ đại, của nước Trung Hoa và xứ Indostan đủ để chứng minh rằng
một dân tộc có thể đạt được mức giầu sang, thịnh vượng thông qua ngành
xuất khẩu do ngoài nước ngoài thực hiện. Các thuộc địa của chúng ta ở Bắc
Mỹ và Tây Ấn chắc đã bị chậm bước hơn nhiều về mặt xuất khẩu sản phẩm
thặng dư nếu như các thuộc địa đó không sử dụng thêm vốn của nước
ngoài.
Vì vậy theo quá trình diễn biến tự nhiên của sự vật, phần lớn tiền vốn
của một xã hội đang trên đà phát triển trước hết phải hướng vào nông
nghiệp, sau đó vào sản xuất, chế tạo hàng hóa công nghiệp, và cuối cùng
vào ngành ngoại thương. Trật tự sự việc như đã nói trên luôn luôn phải
được tôn trọng và tuân thủ ở một chừng mực nhất định ở bất kỳ nước nào
có dư đất đai và sức lao động. Nước đó trước hết phải đầu tư vào khai thác
đất đai để cày cấy trồng trọt trước khi các thành thị được thành lập, công
nghiệp nước đó trước hết bắt đầu từ dạng thô rồi chuyển sang tinh vi, sau
đó nước đó mới tính đến việc sử dụng và mở mang thương mại với các
nước khác.
Mặc dù mỗi nước chắc đã phải tiến theo một trình tự tự nhiên như thế,
tuy vậy trình tự đó đã bị đảo ngược về nhiều mặt tại các nước tiên tiến và
hiện đại ở Châu Âu. Ngành ngoại thương của một vài thành phố tại các
nước đó đã mang các mặt hàng tốt đẹp của họ để bán ở các nước khác, và
như thế, công nghiệp và ngoại thương chung sức với nhau để thúc đẩy nông
nghiệp phát triển. Chính những phong tục, tập quán mà chính phủ đầu tiên
của các nước đó áp dụng và thực hiện đã hình thành cái trật tự đảo ngược
