luôn luôn muốn nhìn thấy đồng tiền của mình ra đi nhưng khi trở về phải
mang theo lợi nhuận, còn nhà quý phái thì sau khi tiêu tiền, chẳng còn dịp
nào để lấy lại được nữa.
Những thói quen khác nhau đó tất nhiên ảnh hưởng tới tính tình và
cách ứng xử của họ trong mỗi công việc.
Một nhà buôn thông thường là một nhà kinh doanh táo bạo, ngược lại,
nhà quý phái ở nông thôn lại rụt rè, nhút nhát. Nhà buôn sẵn sàng bỏ ra
ngay một lần một số vốn lớn để cải tạo đất đai khi mà ông ta nhìn thấy
trước khả năng nâng cao giá trị của đất theo cùng tỷ lệ với số tiền bỏ ra.
Nhà quý phái rất ít khi dám sử dụng vốn theo cách này, nếu ông ta có tiền
trong tay. Nếu ông ta có cải tạo đất, thì thường ông ta không dùng vốn riêng
và lấy tiền từ số hoa lợi hàng năm.
Những ai đã may mắn sống trong một thành phố buôn bán nằm trong
một vùng nông thôn với những đất đai chưa cải tạo, chắc sẽ nhận thấy ngay
tinh thần hăng say của các nhà buôn trong công việc cải tạo đất so với các
nhà quý phái nông thôn. Các thói quen về mặt quy trình làm việc, tiết kiệm
và sự chú trọng đến công việc là những đức tính sẵn có trong tiềm thức của
các nhà buôn và làm cho họ rất thích hợp với công việc thực hiện bất kỳ kế
hoạch cải tạo nào vừa có kết quả và có lãi.
Thứ ba, và cũng là cuối cùng, thương mại và công nghiệp dần dần làm
cho mọi người quen với trật tự công việc và quản lý tốt, đảm bảo tự do và
an ninh cho cư dân ở nông thôn mà trước đây họ đã phải sống trong một
tình trạng chiến tranh triền miên với những người láng giềng của họ, đó là
chưa kể sự phụ thuộc có tính chất nô lệ đối với những người ở địa vị cao
hơn họ. Mặc dù điều này được nhận thấy ít nhất, đó lại là điều quan trọng
nhất. Ông Hume là tác giả duy nhất mà tôi biết là đã có nhận xét về việc đó.
Tại một nước không có ngành ngoại thương mà cũng chẳng có sản
xuất chế tạo ra các hàng hóa tiêu dùng cần thiết, một chủ sở hữu lớn không
thể mua được gì, tuy còn phần lớn các sản phẩm thu hoạch được từ ruộng
đất sau khi đã chi đủ cho việc nuôi sống những người làm công việc cày
cấy, trồng trọt, ông ta chỉ còn biết tiêu phí toàn bộ số sản phẩm dư thừa vào
các cuộc chiêu đãi khách khứa tại nhà. Nếu số sản phẩm dư thừa này đủ để
