dân xứ Scotland có thể trồng được những loại nho rất tốt và có thể sản xuất
ra thứ rượu nho tuyệt vời với giá đắt gấp 30 lần so với loại rượu nho ngon
tương đương nhập từ nước ngoài. Vậy có hợp lý không khi đưa ra một đạo
luật ngăn cấm việc nhập tất cả các loại rượu nho ngoại chỉ vì lý do đơn giản
là khuyến khích sản xuất rượu vang đỏ và rượu vang Burgundy ở xứ
Scotland không? Nhưng nếu là một điều phi lý quá đỗi khi tiến hành một
công việc sản xuất đòi hỏi gấp 39 lần nhiều hơn về mặt tiền vốn và tính
siêng năng, cần cù lao động của đất nước, so với số tiền cần thiết để mua
một số lượng hàng hóa cần dùng, tương tự từ nước ngoài, thì chắc cũng là
một điều phi lý, mặc dù không được rõ ràng, hiển nhiên như vậy, tuy cũng
vẫn đúng như thí dụ nói trên, khi tiến hành một công việc sản xuất đòi hỏi
tốn kém thêm 1/30, hoặc thậm chí 1/300 số vốn và lao động. Ở đây chúng
ta không nói đến tầm quan trọng của lợi thế, mà nước này có được so với
nước khác, là một lợi thế tự nhiên hay một lợi thế do cố gắng mà đạt được.
Chừng nào nước này có những lợi thế đó mà nước kia lại cần thì sẽ luôn
luôn tốt hơn và có lợi hơn là nước kia nên mua hàng của nước có lợi thế
hơn là tự mình làm ra. Đây chỉ là một lợi thế riêng mà một người thợ có
được so với một người thợ khác. Cả hai đều thấy cùng có lợi khi mua hàng
của nhau còn hơn là mỗi người cố làm mặt hàng không thuộc về ngành
nghề của mình.
Các nhà buôn và các nhà sản xuất công nghiệp thu được mối lợi lớn
nhất từ sự độc quyền này tại thị trường trong nước. Việc ngăn cấm nhập súc
vật và các loại thực phẩm muối từ nước ngoài cũng không có lợi nhiều cho
những người chăn nuôi gia súc để lấy thịt, và việc đánh thuế nặng vào ngũ
cốc cũng không có lợi cho nhà nông như các luật lệ khác cùng loại này đối
với những người buôn bán và các nhà sản xuất công nghiệp. Các hàng công
nghiệp loại tốt được nhiều người ưa chuộng rất dễ chuyên chở từ nước này
sang nước khác so với thóc lúa, súc vật. Do đó ngành ngoại thương chủ yếu
chú trọng tìm kiếm và vận chuyển các hàng hóa công nghiệp. Đối với các
mặt hàng sản xuất, chế tạo, người ngoại quốc sẵn sàng bán rẻ hơn tại chính
ngay thị trường trong nước các hàng hóa của họ dù chỉ có lãi rất ít để cạnh
tranh với những người thợ của chúng ta. Nhưng những người nước ngoài
