nước mẹ. Khi tiến hành các hoạt động phục vụ cho lợi ích bản thân, các
thuộc địa thường nhiều khi không được nước mẹ chú ý đến nếu không nói
là bị bỏ mặc vì thực ra nước mẹ cũng chẳng hề và chẳng thể biết được
những gì đang diễn ra ở thuộc địa. Trong một vài trường hợp, nước mẹ phải
gánh chịu ảnh hưởng tai hại của các công việc làm ở thuộc địa và đành phải
chịu như vậy vì đường sá xa xôi nên không thể hạn chế được các hoạt động
sai trái ở thuộc địa. Ngay cả chính phủ độc tài và bạo lực Tây Ban Nha
cũng đã nhiều lần bị buộc phải thu hồi lại hoặc làm giảm nhẹ các mệnh
lệnh đã được áp đặt lên chính phủ thuộc địa vì sợ có cuộc nổi dậy của quần
chúng. Phải nói rằng các thuộc địa của Châu Âu đều đạt được những tiến
bộ rất lớn về mặt của cải, dân số và cải tạo đất đai canh tác.
Triều đình Tây Ban Nha thu được khá nhiều lợi tức từ các thuộc địa
ngay từ ngày đầu mới được thành lập. Những nguồn lợi mà triều đình này
thu được đã làm tăng thêm lòng ham muốn giàu có hết sức phi lý của nhiều
người. Các thuộc địa của Tây Ban Nha ngay từ ngày đầu mới thành lập đã
thu hút ngay sự chú ý của nước mẹ, trong khi đó thuộc địa của các nước
Châu Âu khác lại bị nước mẹ bỏ mặc, không thèm nhìn ngó tới trong một
khoảng thời gian khá lâu. Các thuộc địa Tây Ban Nha cũng không khấm
khá hơn khi được sự chú ý của nước mẹ, và các thuộc địa của các nước
Châu Âu khác khi bị nước mẹ lãng quên cũng chẳng vì thế mà trở nên tồi tệ
hơn.
Tính theo diện tích đất đai, các thuộc địa Tây Ban Nha được coi là có
dân số ít hơn và ít thịnh vượng hơn so với hầu hết các thuộc địa của các
nước Châu Âu khác. Các thuộc địa Tây Ban Nha đạt được khá nhanh chóng
những thành tựu to lớn về mặt dân số và cải tạo đất đai. Thành phố Lima
được thành lập ngay sau khi bị chinh phục đã được Ulloa miêu tả như có
một số dân 50.000 người vào thời điểm cách đây 30 năm. Quito, một xóm
tồi tàn, nghèo khổ của người da đỏ, cũng được tác giả nói trên mô tả là khá
đông dân cư. Gemelli Carreri, tự cho mình là một người du hành, đã mô tả
thành phố Mexico như có một số dân 100.000 người; con số này, bất chấp
sự thổi phồng của các nhà văn Tây Ban Nha, chắc hẳn ít ra cũng gấp hơn 5
lần số dân có vào thời Montezuma. Các con số này vượt xa nhiều số dân ở
