Chương IV
NGUỒN GỐC VÀ CÁCH SỬ DỤNG
TIỀN TỆ
K
hi sự phân công lao động đã được hoàn toàn định hình, thì một người
chỉ cần sử dụng một phần rất nhỏ sản phẩm lao động của anh ta để thỏa
mãn nhu cầu của mình. Phần lớn còn lại anh ta đem đổi lấy những thứ khác
mà anh ta cần dùng và do sức lao động của những người khác làm ra. Như
vậy, mỗi người sinh sống bằng cách trao đổi hàng hóa hoặc ở một mức nào
đó trở thành một thương nhân, và xã hội tự nó tiến triển thành một xã hội
buôn bán.
Nhưng khi sự phân công lao động hình thành, việc trao đổi luôn luôn
bị cản trở và gặp khá nhiều trở ngại trong mọi hoạt động. Chúng ta giả thiết
rằng một người làm ra một loại hàng hóa nào đó nhiều hơn lượng anh ta
cần tiêu dùng, trong khi một người khác lại làm ra ít hơn. Người làm ra
nhiều hơn tất nhiên muốn bán, và người làm ra ít hơn muốn mua một phần
số dư thừa đó. Nhưng nếu người thứ hai tuy muốn mua nhưng lại chẳng có
gì mà người thứ nhất cần dùng cả, thì không thể có sự trao đổi nào giữa họ
với nhau cả. Người bán thịt có quá nhiều thịt mà bản thân anh ta và gia
đình không thể tiêu dùng hết, trong khi người làm rượu bia và người làm
bánh lại muốn một ít thịt để dùng. Nhưng hai người này chẳng có gì khác
để trao đổi ngoài rượu bia và bánh mì là những sản phẩm mà chính họ làm
ra, mà người bán thịt thì đã được cung cấp bánh mì và rượu bia mà anh ta
cần dùng rồi. Trong trường hợp này cũng không thể có sự trao đổi giữa họ
với nhau. Người bán thịt không thể là người bán hàng cho hai người kia, và
hai người kia cũng không phải là khách hàng của người bán thịt. Và như
vậy họ không thể phục vụ lẫn nhau được. Để tránh những sự phiền toái và
bất tiện trong những tình huống như vậy, người có đầu óc khôn ngoan và lo
