trong thời gian qua. Và thứ năm, việc chia cắt và bình định Ba Lan, và mở
thị trường ở nước lớn này trong năm nay đã làm tăng thêm nhu cầu của Bắc
Âu.
Có 5 sự kiện này, ngoài sự kiện thứ tư, đều mang tính chất nhất thời và
ngẫu nhiên, và việc bị loại ra khỏi ngành ngoại thương quan trọng với
thuộc đĩa vẫn còn gây ra cảm giác chua xót. Song, sự chua xót này dần dần
vơi đi, trong khi đó ngành công nghiệp và số vốn của đất nước có thể tìm
được một cách và hướng sử dụng mới, và như vậy không để cho cảm giác
chua xót đó trở nên trầm trọng hơn.
Độc quyền buôn bán với thuộc địa đã biến ngành đó từ một ngành
buôn bán hàng tiêu dùng với nước láng giềng thành một ngành ngoại
thương với nước xa hơn, trong nhiều trường hợp, từ ngành ngoại thương
trực tiếp thành ngành ngoại thương vòng vo, và trong một số trường hợp, từ
ngành buôn bán hàng tiêu dùng thành ngành vận tải quốc tế. Ngoài ra, vì
phải làm cho phần lớn nền công nghiệp và thương mại của nước Anh thích
nghi với một thị trường nhất định, cho nên độc quyền đã làm cho tình trạng
trong công nghiệp và thương mại trở nên bấp bênh hơn và kém an toàn hơn
so với khi sản phẩm của họ được thích nghi với nhiều thị trường.
Chúng ta phải phân biệt tác động của việc buôn bán với thuộc địa và
tác động của độc quyền trong ngành đó. Tác động loại đầu luôn luôn là tích
cực, còn tác động loại sau bao giờ cũng tiêu cực. Nhưng tác động loại đầu
có lợi tới mức mà, mặc dù độc quyền có tác động xấu, buôn bán với thuộc
địa nhìn chung vẫn có lợi, và rất có lợi, mặc dù cái lợi đó ít hơn nhiều so
với trường hợp không có độc quyền.
Do loại trừ được sự cạnh tranh của các nước khác và do đó nâng cao
được tỷ suất lợi nhuận trên thị trường mới và trong ngành sản xuất mới, nên
độc quyền trong buôn bán với thuộc địa thu hút được sản phẩm của thị
trường cũ và vốn ngành sản xuất cũ. Mục đích của độc quyền là phải tăng
tỷ phần của thương mại với thuộc địa.
Tác động tốt của các việc buôn bán với thuộc địa vượt xa tác động xấu
của độc quyền, cho nên ngay cả hiện nay ngành thương này không những
có lợi, mà còn rất có lợi. Thị trường mới và việc làm mới do ngành thương
