mại với thuộc địa tạo ra là có quy mô lớn hơn nhiều so với phần thị trường
cũ và việc làm cũ mà độc quyền để mất đi. Sản phẩm mới và số vốn mới do
thương mại với thuộc địa tạo ra, đang duy trì ở Anh một số lượng lao động
nhiều hơn số lượng có thể bị một việc do vốn bị rút ra khỏi các ngành khác.
Song, nếu thương mại với thuộc đĩa, ngay cả hiện nay, là có lợi cho nước
anh, thì không phải là nhờ độc quyền, mà bất chấp độc quyền.
Thương mại với thuộc địa mở ra một thị trường mới cho sản phẩm chế
biến lớn hơn là sản phẩm thô của Châu Âu. Nông nghiệp là công việc thích
hợp đối với tất cả các thuộc địa mới, một công việc mà do giá rẻ của ruộng
đất, trở nên có lợi hơn các công việc khác. Vì vậy, thuộc địa có nhiều sản
phẩm tô của đất đai, họ không những không nhập khẩu, mà còn có một
lượng dư lớn để xuất khẩu, các thuộc địa mới, nông nghiệp thu hút nhân
công từ các ngành khác hoặc giữ cho họ không chuyển sang các ngành
khác. Họ có ít nhân công để làm các loại sản phẩm cần thiết khác, và không
có nhân công để làm đồ trang trí. Họ thấy các thứ hàng đó mà mua của các
nước ngoài thì rẻ hơn là tự làm lấy. Chính là bằng cách khuyến khích hàng
công nghiệp của Châu Âu mà ngành thương mại với thuộc địa gián tiếp
khuyến khích nền công nghiệp. Các nhà sản xuất ở Châu Âu tạo thành một
thị trường mới cho sản phẩm của đất đai. Như vậy, thị trường nội địa về
ngũ cốc và gia súc, về bánh mì và thịt gia súc ở Châu Âu, thị trường có lợi
nhất, đã được mở rộng đáng kể nhờ buôn bán với Châu Mỹ.
Tấm gương của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha cho thấy rằng độc quyền
trong buôn bán của các thuộc địa đông dân và phồn vinh, không những đủ
để thiết lập, mà còn duy trì ngành sản xuất công nghiệp, Tây Ban Nha và
Bồ Đào Nha là những nước công nghiệp trước khi họ có thuộc địa lớn.
Ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, tác động xấu của độc quyền mạnh
hơn tác động tốt của ngoại thương với thuộc địa.
Ngược lại, ở Anh, tác động tốt của ngoại thương với thuộc địa mạnh
hơn nhiều tác động xấu của độc quyền. Đó là do các nguyên nhân sau đây:
bất chất một vài hạn chế, tự do buôn bán ít nhất là bằng, nếu không hơn các
nước khác, tự do xuất khẩu, được miễn thuế, hầu như tất cả các loại sản
phẩm nội địa sang bất kì nước nào; tự do vận chuyển hàng hóa từ nơi này
