cam kết bằng một số lượng bạc ít hơn số lượng cần phải trả. Thực vậy, đó
chỉ là về hình thức bên ngoài mà thôi, vì các chủ nợ thực sự bị lừa gạt mất
một phần số tiền đáng lẽ ra phải trả cho họ. Tất cả các con nợ trong nước
đều được hưởng ân huệ này và họ chỉ phải trả nợ bằng số tiền danh nghĩa
ghi trên tiền đúc mới đã bị mất giá, bất kể hàm lượng của đồng tiền cũ là
bao nhiêu. Những cách làm này tuy có lợi cho người nợ, lại có hại cho chủ
nợ. Những nghiệp vụ này đôi lúc làm đảo lộn tài sản của các tư nhân nhiều
hơn là những tai biến xã hội có thể gây ra.
Chính bằng cách này mà tiền tệ trở thành một phương tiện chung trong
buôn bán ở tất cả các nước văn minh. Qua đồng tiền mà hàng hóa đủ các
loại được mua bán hoặc trao đổi với nhau.
Tôi xin tiếp tục trình bày những luật lệ mà con người phải tuân theo
khi muốn trao đổi hay mua bán hàng hóa. Các luật lệ này quyết định giá trị
tương đối hoặc giá trị trao đổi của hàng hóa.
Cần phải nhận thấy là thuật ngữ giá trị có hai nghĩa. Nó biểu thị hoặc
là sự có ích của một đồ vật hoặc là khả năng mua các mặt hàng khác khi có
đồ vật này. Nghĩa thứ nhất được gọi là “giá trị sử dụng”, nghĩa thứ hai là
“giá trị trao đổi”. Những thứ có giá trị sử dụng lớn nhất thường có ít hay
không có giá trị trao đổi, và, ngược lại, những thứ có giá trị trao đổi lớn
nhất thường có ít hoặc không có giá trị sử dụng. Không có gì có ích hơn
nước, nhưng hầu như không thể dùng nước để mua được bất cứ cái gì khác.
Ngược lại, một viên kim cương thì hầu như không có giá trị về mặt sử dụng
nhưng nó có thể đổi lấy rất nhiều hàng hóa khác.
Để có thể xem xét các nguyên tắc chi phối giá trị trao đổi của hàng
hóa, tôi cần phải cố gắng trình bày:
Trước hết, giá trị trao đổi này trên thực tế được đo lường như thế nào,
hoặc giá thực tế của hàng hóa là ở chỗ nào.
Sau đó, giá thực tế này bao gồm những phần khác nhau nào.
Và cuối cùng, những hoàn cảnh nào đôi khi làm cho một vài hay toàn
bộ các phần khác nhau của giá thực tế tăng lên, đôi khi làm cho những phần
đó tụt xuống thấp hơn mức độ thông thường hay tự nhiên của chúng, hoặc
những nguyên nhân nào đôi khi không để cho giá thị trường, tức là giá có
