CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 146

khoa học hoặc đời sống riêng; dấn thân vào vòng bất hợp pháp, học tập
chiến đấu và tôi luyện cho tương lai. Con đường quan liêu chỉ mở ra cho
một thiểu số nhỏ; ở cuối cực kia, một số nhỏ đến với phái đối lập. Nhóm
trung gian thì rất phức tạp. Những quá trình giấu kín nhưng rất ý nghĩa
đang diễn ra ở đó, dưới trục lăn, và sẽ có tác dụng lớn trong việc quyết định
tương lai của Liên xô.
Những khuynh hướng khắc khổ thời kỳ nội chiến nhường chỗ, trong
thời kỳ Tân kinh tế, cho những tâm lý tìm sự khoái lạc, nếu không nói là
tìm sự hưởng thụ nhiều hơn. Giai đoạn năm năm đầu tiên lại trở lại với sự
khắc khổ không tự nguyện, nhưng chỉ dành riêng cho quần chúng và thanh
niên; những người lãnh đạo đã chiếm được những vị trí bảo đảm cho sự
giàu sang cá nhân. Giai đoạn thứ hai năm năm sau thì rõ là nhuốm màu sắc
phản ứng mạnh với sự khắc kỷ. Tâm lý lo lợi lộc cá nhân lan khắp toàn bộ
nhân dân và nhất là thanh niên. Sự việc là trong thế hệ xô viết trẻ, một
thiểu số nhỏ vượt lên khỏi quần chúng, có khả năng nhập vào giới lãnh đạo.
Mặt khác, đẳng cấp quan liêu đào tạo và lựa chọn có ý thức những viên
chức và những kẻ ngoi lên đến với mình.
Tháng tư năm 1936, báo cáo viên chính tại đại hội thanh niên cộng
sản cam đoan: “Thanh niên xô viết không có lòng ham thích làm giàu, tính
ti tiện tiểu tư sản, tính ích kỷ thấp hèn”. Những lời nói ấy rõ ràng là rỗng
tuếch trước khẩu hiệu ngày nay: “sống sung túc và giàu sang”, trong công
việc khoán sản phẩm, tiền thưởng, huân chương. Chủ nghĩa xã hội không
phải là khắc khổ, nó khác xa với chủ nghĩa khắc kỷ của Thiên Chúa giáo và
mọi tôn giáo khác ở chỗ nó gắn chặt với đời này và chỉ đời này. Nhưng nó
có thứ bậc trong các giá trị ở hạ giới. Đối với nó, nhân cách con người
không phải bắt đầu từ mối lo âu cho có cuộc sống mà từ chỗ hết mối lo âu
ấy. Nhưng không có thế hệ nào nhảy được quá đầu mình. Tất cả phong trào
stakhanôp hiện tại là xây trên cái “ích kỷ thấp hèn”. Cái thước đo duy nhất
của nó, số quần áo và cà vạt kiếm được do lao động, chính là cái “ti tiện
tiểu tư sản”. Cho giai đoạn đó là sự thiết yếu lịch sử đi, nhưng phải nhìn nó
theo đúng thực tế. Sự thiết lập lại các quan hệ buôn bán nhất định sẽ mở ra
khả năng cải thiện cuộc sống cá nhân. Nếu số đông thanh niên xô viết