khuyết điểm của nó. Vôrôsilốp và Tukhatsepski không bỏ một cơ hội để nói
công khai với các cán bộ quản lý: “Chúng tôi không phải lúc nào cũng hài
lòng về chất lượng sản phẩm mà các anh đem đến cho hồng quân”. Có thể
nghĩ rằng người ta phải nói bằng những lời lẽ rõ hơn giữa những người
lãnh đạo quốc phòng với nhau. Theo lệ chung, cung ứng của cục hậu cần
thì chất lượng thấp hơn cung ứng về vũ khí và đạn dược. Giày bốt thì
không tốt bằng súng liên thanh. Động cơ máy bay, mặc dầu những tiến bộ
lớn đã đạt được, vẫn còn lạc hậu so với những loại tốt nhất của phương
Tây. Mục tiêu cũ - tiến tới gần nhất trình độ đạt được của quân thù sau này
- vẫn tồn tại, nhìn về mặt kỹ thuật chiến tranh.
Tình hình trong nông nghiệp kém hơn. Ở Matxcơva người ta
thường xuyên nhắc lại rằng thu nhập của công nghiệp đã vượt thu nhập của
nông nghiệp, nên ở Liên xô ưu thế đã chuyển từ nông nghiệp sang công
nghiệp. Thực ra, các tỷ lệ mới về thu nhập được quyết định do sự lớn mạnh
của công nghiệp, cho dù rất quan trọng, ít hơn là do trình độ hết sức thấp
của nông nghiệp. Một trong các nguyên nhân của thái độ mềm mỏng đến lạ
kỳ mà ngoại giao Liên xô đã tỏ ra đối với Nhật bản là do vấn đề tiếp tế đặc
biệt khó khăn. Tuy nhiên ba năm gần đây đã có một tiến bộ thật sự và cho
phép xây dựng những cơ sở tiếp tế quan trọng cho việc bảo vệ vùng Viễn
Đông.
Có vẻ như là ngược đời, chính việc thiếu ngựa mới là điểm yếu nhất
của quân đội. Công cuộc tập thể hóa toàn bộ đã gây ra sự mất mát gần 55%
số ngựa. Thế mà mặc dầu đã cơ giới hóa, quân đội hiện nay cứ ba người
lính cần phải có một con ngựa, như thời Napôlêông. Một bước ngoặt thuận
lợi đã được đánh dấu trong năm qua về mặt này, số ngựa bắt đầu tăng lên.
Dù sao, ngay cả nếu chiến tranh sẽ nổ ra trong vài tháng, một đất nước 170
triệu dân vẫn có khả năng động viên vật tư và số ngựa cần thiết cho mặt
trận, như thế lẽ tự nhiên, sẽ gây ra thiệt hại cho nhân dân. Nhưng ở trường
hợp chiến tranh quần chúng nhân dân tất cả mọi nước nói chung đều không
có thể chờ đón gì khác ngoài cái đói, hơi ngạt và dịch bệnh.
Cuộc đại cách mạng Pháp tạo ra quân đội bằng cách kết hợp các
đơn vị mới với các đội quân tiền tuyến của quân đội hoàng gia. Cách mạng